Frans van de Kethulle

Sociaal

Antecedenten en origine: cfr. Jan van de Kethulle

Familie

Hij werd geboren te Gent ⁽¹²¹⁷⁾ ca. 1431 ⁽⁷¹³²⁾ Vader: hij was de zesde zoon van Jan van de Kethulle ⁽¹²¹⁷⁾ Moeder: Elisabeth Eebins ⁽²⁴⁹³⁾

Huwelijk

Hij huwde in 1/1476 in Oudenaarde met Elisabeth de Vooght, dochter van Bartholomeus de Vooght, raadsheer van de hertog en o.a. schout van Brugge geweest, en van Agnes de Scutelare ⁽²⁴⁹⁴⁾; de familie De Vooght zou uit Utrecht afkomstig zijn; Elizabeth was de weduwe van Colard Cabillau, heer van Mullem, een vooraanstaande poorter uit Oudenaarde, "ridder van Jeruzalem" ⁽⁷¹³²⁾

Nageslacht

Hij had geen wettige kinderen, maar hij voedde wel de vier kinderen op uit het vorig huwelijk van zijn echtgenote: Adrienne, Jacob, Margareta en Filips Cabbiliau ⁽⁷¹³²⁾ Volgens ⁽²⁴⁹⁷⁾ had hij uit zijn huwelijk met Elisabeth twee zonen, Filips en Jan; volgens ⁽¹²¹⁷⁾ twee dochters en een zoon genaamd Lancelot; ⁽²⁴⁹⁸⁾ vermeldt enkel twee dochters Isabelle en Jossine [maar dat is dus waarschijnlijk allemaal verkeerd] Bastaarden: * Lancelot [? in oude genealogieën vermeld, hij moet zeker vroeg gestorven zijn] * Elisabeth of Isabel, misschien vroeg gestorven of misschien te Oudenaarde getrouwd met Joris van der Erven; * Josine, ingetreden bij de Rijke Klaren te Brugge, was er abdis in de periode 1508-1525, en voerde er hervormingen door ⁽⁷¹³²⁾

Statuut

in 1475 verkreeg hij van de stad Oudenaarde het statuut van vrij poorter ⁽¹²¹⁷⁾, op het moment van zijn huwelijk ⁽⁷¹³²⁾

Netwerken

Jan Wielant patroneerde de carrière van zijn schoonbroers onder wie Frans; hun vader was immers te vroeg gestorven ⁽⁷¹³³⁾
in 1481 kreeg hij samen met Pauwels de Baenst 5 lb 5 s 10 d gr voor zijn tussenkomst in een proces tussen Brugge en de heer van Saint-Pol i.v.m. tolrechten ⁽⁴⁶⁴⁵⁾
hij kreeg de gebruikelijke wijngiften te Brugge, Ieper etc. ⁽⁷¹³²⁾
in 1472 was hij voogd van Amelkine, Betkine en Claerkine Seys, de drie kinderen van zijn kozijn Elizabeth van Gavere, dochter van Cornelis en van Jehanne Eebins, die net was overleden ⁽⁷¹³²⁾
hij was kerkmeester van de Gentse Sint-Michielskerk ⁽⁷¹³²⁾
hij was aanwezig op de jaarlijkse vergaderingen van de "magen en vrienden" van het Gentse Godshuis Wenemaer ⁽⁷¹³²⁾
in 1497 werd voor schepenen van de Keure het huwelijkscontract afgesloten tussen Steven van Liedekerke, schildknaap, heer van Heestert en Zulte, enerzijds en Florentine Wielant anderzijds; in aanwezigheid van Anton van Liedekerke, broer van Steven, Karel van Saint-Omer, heer van Moerbeke, en zijn broer Filips, Willem van Gryspere, Jan van Yeghem, heer van Wieze, Florens Schoutheete, heer van Erpe, Antoon de Lu en Giselbrecht Bosch, vrienden en magen van de bruidegom, en Joos Wielant, priester en monnik in de Sint-Pietersabdij te Gent, Jan Wielandt, broeder van de Orde van Sint-Jan van Jeruzalem gezegd van Rhodos, Jan van Gistel, heer van der Mote, Jacob, heer van Vichte, Adriaan van Raveschoot, Adriaan van Rokeghem en Jan van den Kethulle [de jongere], vrienden en magen van de bruid ⁽³⁹²³⁾

Overlijden

Gestorven op 25/3/1512 ⁽⁷¹³²⁾

Carrière

Secretaris van Karel de Stoute, eerst als graaf van Charolais, vanaf 6/4/1464 ⁽²⁴⁹⁴⁾ ⁽²⁹¹¹⁾; hij kwam niet voor bij de ambassadebetalingen en ontving geen papieronkosten; hij stond ook niet in de escroes ⁽⁷¹³²⁾

Hoofdcarrière

Gewoon raadsheer in de RVV, 1468-1477 ⁽²⁴⁹⁴⁾, opnieuw aangesteld in 1480 na de hervormingen die MvO had doorgevoerd in de RVV ⁽⁷⁶⁹⁰⁾, raadsheer v1492-1493, 1498 ⁽⁴⁴³⁷⁾; Douxchamps toont aan dat de stelling van Vandenpeereboom dat Frans pas vanaf 17/12/1495 "conseillier titulaire" is, compleet op niets is gebaseerd ⁽⁷¹³²⁾ "Conseiller" in de RVV [maar deze term wordt in deze rekeningen ook voor raadsheren-commissarissen gebruikt]; hij werd betaald voor dienstreizen en enkwesten ⁽³⁶⁷⁴⁾ Gewoon raadsheer sinds de eerste zitting van de RVV, opnieuw te Gent op 6/3/1498 tot aan zijn overlijden in 1512 ⁽²⁴⁹⁹⁾ Hij verving Filips Wielant als raadsheer in de RVV, toen die intrad in de GR ⁽³⁴⁶³⁾ Volgens Schoorman, die dit uit de SR van Gent haalt, zou hij nog in 1508-1509 zijn functie van raadsheer hebben uitgeoefend ⁽¹²¹⁷⁾

Taken en dienstreizen

als raadsheer hield hij zich vooral met enkwesten bezig, in veel gevallen te Gent zelf, maar ook en vooral in Veurne-Ambacht, Ieper en de kuststeden, zodat Douxchamps hem bijna een "specialist in de zaken van Kust-Vlaanderen" durft te noemen ⁽⁷¹³²⁾
gecommitteerd om de belastingen te innen ter bekostiging van het huwelijk van Karel de Stoute in 1468 ⁽²⁴⁹⁴⁾
afgevaardigde op de Staten Generaal te Aalst 1482 ⁽⁷¹³²⁾ [voor wie?]

Giften

in 1467 kreeg hij evenals 13 andere secretarissen een speciale gift van de hertog ⁽²⁴⁹⁴⁾

Kerkelijk: * tusen 1471 en 1475 genoot hij van een "portio" van het temporele van de Sint-Vedaast-kerk te Hondschote, geconfisqueerd op de koningsgetrouwe mr. Baudouin le Masitre uit Parijs door de hertog; volgens D. was hij dan dus nog clericus, wat mede zijn laattijdig huwelijk verklaart ⁽⁷¹³²⁾

Bezit

Huizenbezit: * de meeste van zijn broers en zusters hadden hun deel van het ouderlijk huis Braemsteen op een of andere manier overgemaakt aan hun schoonbroer Jan Wielant of aan hun moeder; Frans behield zijn deel echter tot aan haar dood, waarna hij 10/14 van het huis in ondeelbaarheid bezat met zijn broers Hendric en Diederic; de rest was van Jan Wielant, die hen uiteindelijk allemaal uitkocht ⁽⁷¹³²⁾
* ze woonden in Gent in een huis aan de kaai van de Leie, op de hoek van de straat bij de brug die vroeger veebrug genoemd werd, vandaag gekend als de Grasbrug ⁽²⁴⁹⁴⁾; in 1477, bij de intrede van MvO, logeerde hij er een heer uit diens gevolg ⁽⁷¹³²⁾ * na zijn dood verkocht zijn weduwe nog 2 andere huizen, één tegen de muur van Sint-Michiels-kerkhof; één genaamd De Rode Leeuw ⁽⁷¹³²⁾

Rentenbezit: * aan het einde van zijn leven genoot hij van renten op de stad Sluis ⁽⁷¹³²⁾

Erfeniskwesties: * vermits hij enkel een weduwe naliet, werden zijn goederen verdeeld tussen de familie Wielant [Filips en zijn "medehoirs"] en Jan III en Margaretha van de Kethulle, weduwe van Jacob van Lichtervelde; de goederen van Elisabeth de Vooght gingen na haar dood in 1519 naar de kinderen uit haar eerste huwelijk ⁽⁷¹³²⁾ ⁽⁸⁰⁴²⁾

Cultureel

Studies: * meestertitel ⁽⁷¹³²⁾ * in een akte van 1513 noemt men hem "wijlen eerbarende wijzen meester Francois van den Kethulle, in zijn leven raad ordinaire van den keyzer ende onze harde geduchten heere in haerlieder kamer van den raad in Vlaenderen ⁽¹²¹⁷⁾

Gilden

lid van de Gentse Sint-Jorisgilde ⁽⁷⁸¹⁷⁾

Stichtingen: * in 1506-07 had hij 12 lb gr geschonken voor de bouw van de "nieuwe kerk" van Sint-Michiels te Gent, waarvan hij kerkmeester geweest was ⁽⁷¹³²⁾

Begraafplaats

begraven in de Gentse Sint-Michielskerk, zijn parochiekerk waar hij tevens kerkmeester was; zijn grafsteen werd niet uitgegeven of beschreven ⁽⁷¹³²⁾ ⁽⁷⁸¹⁷⁾

Referenties

(1216) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2064, 191
(1217) SCHOORMAN (R.), Notice biographique concernant un des anciens conseillers au conseil de Flandre: François de la Kethulle: 1431-1512, in: BMGOG, 27-28, 1920-1921, pp. 55-62:
(2494) SIMONS (J.-L.),De functionarissen bij de Raad van Vlaanderen (1467-1476). Een onderzoek naar de sociale invloeden bij de samenstelling van de Raad, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Gent, 1992: , 80-81
(2497) VAN DEN BEMDEN, Genealogische aantekeningen (CBRUG, Hs. 2693):
(2498) POPLIMONT, La Belgique héraldique: Recueil historique, chronologique, généalogique et biographique complet de toutes les maisons nobles reconnues de la Belgique, 11 dln., Brussel, 1863-1866: , 6, 142
(2499) VANDENPEEREBOOM (A.), Le conseil de Flandre à Ypres précédé de: des Cours de Justice qui on t exercé jurisdiction souveraine sur la ville d'Ypres et la West-Flandre, Ieper, 1874: , 308-309
(2687) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 20380
(2911) ARA, Rekenkamers, Oorkonden van het Zegelrecht (I: cedules; II: charters): II, 1307
(3463) Kerckhoffs -de Hey, 158
(3674) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21846
(3923) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 408
(4320) HANCKE (K.), Conflict en confiscatie. Een bijdrage tot de kennis van de sociale structuren te Gent op het einde van de XVe eeuw, onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1995, bijlagen: , 107
(4437) VANDENPEEREBOOM (A.), Le conseil de Flandre à Ypres précédé de: des Cours de Justice qui on t exercé jurisdiction souveraine sur la ville d'Ypres et la West-Flandre, Ieper, 1874: , 283, 292, 309
(4640) Bethune (1883), 181
(7132) DOUXCHAMPS (H.), La famille de la Kethulle, 3dln. Brussel, 1996: , passim
(7690) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17732
(7817) MOERMANS (K.), De culturele expressies van de raadsheren van de Raad van Vlaanderen (1419-1477), onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1999:
(8042) Stadsarchief Gent: 330/45, 1513, f°123v