Hector van Voorhoute

Sociaal

Antecedenten en origine: * deze familie was niet afkomstig uit het dorp Voorhout dichtbij Leiden in Holland, zoals bepaalde auteurs hebben beweerd, maar ontleende haar naam aan het kasteel van Voorhout, dat toebehoorde aan een jongere tak van het huis van Cruyninghen uit Zuid Beveland in Zeeland; de familie Voorhoute had zelf twee takken, waarvan de jongere zich in Holland vestigde, maar de oudere eerst in Zeeland en dan in Vlaanderen, meer bepaald in het Waasland, waar ze misschien het kasteel van Kemseke lieten bouwen, de eerste die werd vermeld was Roegier van Vuerhoute als hoogschepen van het Waasland in 1322 ⁽⁴¹⁹⁷⁾ ⁽³⁴⁴⁸⁾ ⁽⁷⁴⁷⁹⁾ * Wouter van Voorhoute, ridder v1349, in een Gentse context ⁽⁷⁵⁵³⁾

Familie

Ouders: Margaretha van Vlaanderen, bastaarddochter van Lodewijk van Male, die eerst was gehuwd met Florens, heer van Maldegem, die zelf zonder nageslacht stierf in 1374, hertrouwde met een ridder Hector van Vuerhoute, na diens dood nogmaals met Zeger van Gent en stierf op 18/10/1415; uit haar tweede huwelijk werd een zoon Hector geboren ⁽³⁴⁴⁹⁾, bij het huwelijk schonk Lodewijk van Male zijn schoonzoon een Gentse tol, dan genaamd "den Tol van Voorhoute" ⁽⁴¹⁹⁷⁾ In 1409 werd Hector van Voorhoute [=?] meerderjarig ⁽⁷⁵⁵⁵⁾ [dus ca. 1384 geboren?] Broer [?]: Jacob van Vuerhoute, ridder, baljuw van Waas 1469-1472, broer van Hector [=?] en neef van Adriaan ⁽⁴¹⁹⁷⁾

Huwelijk

Getrouwd met Alix van Borsele, dochter van Nicolaas van Borsele ⁽³⁴⁴⁹⁾, heer van Brugdamme ⁽⁷⁴⁷⁹⁾

Nageslacht

Hij had nog drie niet bij naam genoemde dochters ⁽⁷⁴⁷⁹⁾ en minstens één zoon Adriaan Zijn erfgenamen waren mer Adriaan van Vuerhoute en zijn schoonzonen, den zweer [zwager] Arent van Cruninghen, mer Jan van Berchem en Floris van Zaamslacht ⁽⁴³⁶⁸⁾ ⁽⁷⁴⁷⁹⁾; Adriaan van Vuerhoute, ridder, raadsheer en kamerling, baljuw van Saaftinge 1460-1466 en 1469-1472 ⁽³⁴⁴⁸⁾, ontvanger van Saaftinge v1461 ⁽²⁸¹⁾; dezelfde was in 1464 pachter van het hoog- en onderbaljuwschap van Saaftinge ⁽³⁰³⁾; hoogschepen van het Waasland v1467 en 1484 [op de lijst van weerbare mannen van het Waasland], v1497 ⁽⁴¹⁹⁷⁾; ridder, raadsheer en kamerling van de hertog v1485, en voogd van Antoon Braderic ⁽³⁹¹⁸⁾, net als zijn vader kapitein van Saaftinge en Hulst, bestreed de Gentse rebellen; volgens o.a. Meyerus zou hij met 40 elitestrijders in 1453 Dendermonde hebben proberen te verdedigen tegen de Gentenaars, en er nog in geslaagd zijn met 7 van hen de stad te ontvluchten; gestorven in 1499 ⁽⁴¹⁹⁷⁾ Waarschijnlijke bastaard: Guillaume de Vuerhoute f. Ector, schildknaap, raadsheer en kamerling en Catherine Slanghes, ongehuwd, gelegitimeerd op 31/7/1440 ⁽³⁶⁹⁰⁾; baljuw van Saaftinge 1447-1454 ⁽³⁴⁴⁸⁾

Statuut

hij staat als schildknaap op de lijst van de in het Waasland residerende adel in 1429 ⁽⁴⁴⁹⁸⁾
hij was voorschepen van de keure te Gent voor de poorterij v1450: dus Gents poorter ⁽⁷⁰¹⁷⁾

Overlijden

Gestorven vóór 1452 ⁽⁴³⁶⁸⁾

Contemporaine vermeldingen

de bastaard van Voorhoute en zijn metgezellen voerden in 1423 een privé-oorlog tegen de baljuw en schepenen van Hulst en werden gearresteerd ⁽³⁶⁸⁹⁾

Carrière

Baljuw van Kortrijk 1423-1426 ⁽²⁶⁵⁰⁾ Baljuw van Gent 1449-1450 ⁽²⁶⁵¹⁾

Hector van Vuerhaute [= ?], voorschepen van de keure te Gent 1438, 1449, voor de poorterij ⁽⁷⁰¹⁷⁾; nogmaals voorschepen van de keure 10/3/1450; hij verbande de hertogelijke partijgangers, werd voor de hertog gedaagd in 7/1451 en kreeg van hem genade ⁽⁷⁴⁴⁸⁾; op 23/7/1451 verscheen Hector van Vuerhoute, oud-voorschepen van de keure, voor de hertog te Dendermonde en kreeg vergiffenis voor de Gentse rebellieën; de andere schepenen volgden later dat jaar ⁽⁴³⁷⁹⁾ [midden in een opstandige periode werd de baljuw plots voorschepen van de keure, door commissarissen van de vorst benoemd, verbande de grootste provocateurs van de hertogelijke partij, werd dan zelf door de vorst tot de orde geroepen maar kreeg onmiddellijk genade: opgezet spel of had hij onder druk van de massa's gehandeld?]

Burchtvoogd van het hertogelijk kasteel van Saaftinge v1444; in dat jaar zorgde hij ervoor dat zijn schoonzoon Jan van Berchem bedacht werd met het ambt van baljuw en ontvanger van Saaftinge en in 1447 werd deze na resignatie opgevolgd door Willem van Voorhoute, bastaard van Hector ⁽³⁴⁴⁸⁾: dus een soort familiale voogdij over een stuk grafelijk domein ⁽³⁴⁴⁸⁾; kapitein van het kasteel van Saaftinge v1450 ⁽²²⁷⁾ Kapitein van de "vrijheid" van Saaftinge en van Stad en Ambacht van Hulst, in welke hoedanigheid hij samen met zijn zoon Adriaan de Gentse rebellen fel bekampte ⁽⁴¹⁹⁷⁾

Hoofdcarrière

Op 2/11/1439 zond de RVV hem in Voorhoute een bode zodat hij onmiddellijk zou komen in Kortrijk resideren als raadsheer ⁽³⁷¹¹⁾ Raadsheer in de RVV, eerste vermelding bij betaling vanaf Kerst 1440 [maar rekeningen 1433-1440 verloren], 32 gr per dag wedde, in 1441 139 aanwezig in de raadkamer ⁽¹⁵⁸⁹⁾; 61 dagen aanwezig in de tweede helft van 1443 [eerste helft niet vermeld] ⁽¹⁶²¹⁾; in 1444 37 dagen aanwezig ⁽¹⁶⁵⁷⁾ Hij was aanwezig op de zittingen in 1440, maar het gaat waarschijnlijk niet om een echte presentie: het is een lijst van alle raadsheren waaruit dan de commissarissen moeten gekozen worden ⁽²¹³²⁾, 1441 ⁽²¹⁴²⁾, 1442 ⁽²¹⁵⁰⁾, 1447 ⁽²²¹⁰⁾

Taken en dienstreizen

geconvoceerd voor de Statenvergadering te Brugge op 13/12/1436 ⁽³⁷⁰⁵⁾
afgevaardigde op de Staten van Vlaanderen in 1438 ⁽⁶⁰⁰⁸⁾
afgevaardigde op de Statenvergadering te Brugge van 1436, voor de adel, geconvoceerd door de RVV ⁽³⁰⁴⁸⁾
herenkiezer te Gent 1415 ⁽⁷⁰¹⁷⁾
betrokken in het onderzoek naar de Ieperleet in 1432 ⁽⁷⁵⁴⁴⁾

Bezit

Leen- en grondbezit: * in 1420 kocht Hector van Voorhoute [=?] van hertog Jan van Beieren een Polder aan de oostzijde van de Wolfaerdsdijk, die hij liet droogmaken en die een parochie werd genaamd Hongersdijk ⁽⁴¹⁹⁷⁾ * in 1435 hield hij een leen te Melsele van 43 gemeten met 39 achterlenen ["un plait" [een bank?] met 39 mannen, dus een hof?, dus een heerlijkheid?], boeten tot 10 s, en het erfelijke schoutsambt van de vierschaar van Melsele en de franchise du Dam [=?], een derde van alle boeten uitgesproken in deze banken, en dienstplicht met een paard; in Vrasene hield hij een leen, "un plait de dix hommes", met boeten tot 10 s en 2 s par [sic, waarschijnlijk 2 d]; en ook een heerlijkheid [nu wel het woord seignorie] van 4 bunders geheten Haltwinninghe, en hij moest zetelen in de vierschaar van Vrasene "au plait de mon dit seigneur" ⁽⁶⁴⁰⁴⁾ * in 1435 hield hij nog verscheidene andere lenen van het leenhof van Waas: een leen dat Jan Lippins vroeger hield, van 2 bunder, met leenplicht; een ander van 15 bunder, met leenplicht met een paard van 100 s par en een knecht "a un hachinet, a deux wans de fier et avoec une lanche", waarbij de leenhouder in geval van oorlog naar het kasteel van Gent moest komen; nog een leen van 1 bunder, met dezelfde leenplicht; en ook de meierij van Vrasene en Sint-Gillis en alles wat daarbij hoorde ⁽⁶⁴⁰⁴⁾ * in 1435 hield hij van de Burg van Brugge een leengoed van 12,5 bunder, in twee percelen verdeeld in Adegem, met leenplicht; en nog een leengoed van 28 bunder in Maldegem-Ambacht ⁽⁷⁵⁸⁰⁾

Leenbezit verwanten

ridder Hector van Vuerhoute hield in 1383 "de stede van Voorhoute", 16 bunder land, 4 lb 13 s, 4 d, 4 kapoenen en 2 hoenderen per jaar ⁽⁶⁴⁰⁴⁾
ridder Adriaan van Vuerhoute hield in 1435 als voogd van zijn vrouw een een leen van 7 bunder genaamd TsHer Willems Ambach, ressorterend onder de vierschaar van Baersele, gehouden van het leenhof van Waas; daarnaast hield hij nog een leen van 63 gemeten met "hof ende ghedinghe" van 39 mannen, vogel- en visserijrechten; nog een paar kleine achterleentjes, eveneens in het ressort van het leenhof van Waas; een heerlijkheid genaamd Helftwynninghe, en ook nog de meierij van Vrasene Sint-Gillis, alle binnen het ressort van de vierschaar van Vrasene, gehouden van hetzelfde leenhof; nog 3 lenen van 15, 7 en 2 bunder met leenplicht, onder het ressort van de vierschaar van Kemseke ⁽⁶⁴⁰⁴⁾ ⁽⁶⁴¹⁷⁾; een leen te Gent, maar gehouden van het Leenhof van Dendermonde v1469 ⁽⁷³⁰⁹⁾
Willem van Voirhoute hield in 1435 een leen van 99 bunder, een schoutsambt, een hof met mannen en laten etc.; een leen van 5 gemeten in Haasdonk, gehouden van het leenhof van Waas ⁽⁶⁴⁰⁴⁾
Roeland van Voorhoute hield in 1435 als kerkelijk voogd van zijn wettelijke echtgenote Barbele van Pottelsberghe, een leen van 7 bunder onder het ressort van de vierschaar van Kemseke, gehouden van het leenhof van Waas; ook als haar voogd hield hij daar nog een leen van 97 bunder, waarvan het meeste in achterlenen uitgegeven is ⁽⁶⁴¹⁷⁾
Guillaume van Vuerhoute bezat de heerlijkheid genaamd het schoutsambt van Scauselbroucke [Scanselbroucke?] in de parochie Bazel v1459 ⁽⁴⁶³¹⁾

Ambtsbezit

hij hield vanaf 1449 drie windmolens en het hoogbaljuwschap van Saaftinge met alle exploten, boetes, rechten, profijten en emolumenten erbij, voor 9 jaar in pacht ⁽²²³⁾

Huizenbezit: * in 1424, als baljuw van Kortrijk, woonde hij in zijn kasteel te Voorhoute ⁽³⁶⁹⁵⁾ * wanneer hij in 1438 werd ontboden voor de Staten van Vlaanderen, verbleef hij te Saaftinge ⁽⁶⁰⁰⁸⁾

Cultureel

Wapen: * familiewapen [? bij Jacob]: "d'argent, au sautoir de gueules, chargé d'une fasce d'azur brochant sur le tout; au franc canton de Flandre qui est d'or, au lion de sable, armé et lampassé de gueules" ⁽⁴¹⁹⁷⁾ [cfr. verwantschap met Dampierres]

Referenties

(223) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4101, 47r
(227) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4101, 84v
(281) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4106, 4v
(303) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4109, 47v
(1589) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4098, 73r
(1621) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4099, 83v
(1657) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 2705, 76r
(2132) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2358
(2142) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2358
(2150) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2359
(2210) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2365
(2650) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 13815
(2651) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 14115
(2723) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 47879-47884
(3048) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regering van Filips de Goede (10 september 1419 - 15 juni 1467), dl I: tot de onderwerping van Brugge (4 maart 1438), Brussel, 1990: , 705
(3448) VAN ROMPAEY (J.),Het grafelijk baljuwsambt in Vlaanderen tijdens de Bourgondische periode, Brussel, 1967 (VKAWLSK, KL, nr. 62): , 398, 643
(3449) FOPPENS (J.F.), Histoire du Conseil de Flandre, Brussel, 1869: , 104-105, 83
(3689) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21799, 28r
(3690) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1606, 18
(3695) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 28000, 43v
(3705) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21807, 7v
(3711) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21809, 4v
(3918) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 377
(4197) DE SCHOUTHEETE DE TERVARENT (A.), Les anciennes magistratures du pays de Waes et leurs titulaires, in: Annales du Cercle archéologique du pays de Waes, 3, 1866-1867, pp. 25-292: , 63, 103, 120-121
(4368) FRIS (V.) (ed.), Bewijsstukken betreffende den opstand van Gent tegen Philips den Goede 1451-1454, in: BMGOG, 5, 1914, pp. 1-123 (in overdruk): , 45
(4379) FRIS (V.) (ed.), Oorkonden betreffende den opstand van Gent, in: HMGOG, 4, 1901-1902, pp. 55-146: , 83-86
(4498) DE SCHOUTHEETE DE TERVARENT (A.), Inventaire général analytique des archives de la ville et de l'église primaire de Saint-Nicolas (Waes), Brussel-Gent-Leipzig, 1872: , 20
(4631) VAN LOKEREN (A.) (ed.), Chartes et documents de l'abbaye de Saint-Pierre, Gent, 1868-1871: , 261
(5896) CARLIER (M.), Onwettige kinderen in de Bourgondische Nederlanden. Determinanten van hun plaats binnen de familie en binnen de maatschappij, onuitgegeven doctoraatsverhandeling RUG, Gent, 1998: , bijlage 2
(6008) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regering van Filips de Goede (10 september 1419 - 15 juni 1467), dl I: na de onderwerping van Brugge (4 maart 1438), Brussel, 1995: , n° 687
(6404) DE SCHOUTHEETE DE TERVARENT (A.), Livre des feudataires des comtes de Flandre au Pays de Waes aux XIVe, XVe et XVIe siècles (Publications extraordinaires du Cercle Archéologique du Pays de Waes, 9), Sint-Niklaas, 1872: , 23, 68, 72, 75, 120, 130
(6417) DE SCHOUTHEETE DE TERVARENT (A.), Livre des feudataires des comtes de Flandre au Pays de Waes aux XIVe, XVe et XVIe siècles (Publications extraordinaires du Cercle Archéologique du Pays de Waes, 9), Sint-Niklaas, 1872: , 136, 140, 154, 159, 163
(7017) Electronische databank van SCHOUPS (I.) met de Gentse magistraatslijsten voor de Bourgondische periode:
(7309) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 1105, 86v
(7448) FRIS (V.) (ed.), Dagboek van Gent van 1447 tot 1470 met een vervolg van 1477 tot 1515, 2 dln., Gent, 1901-1904: , I, 75, 845
(7479) TE WATER (W.), Het hoog adelyk en adelryk Zeelant, Middelburg, 1761:
(7544) Stadsarchief Gent: , 94/556 (stadscharters)
(7553) Stadsarchief Gent: 330/1, 18r
(7555) Stadsarchief Gent: , 330/14, 105v
(7580) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 3996, 278v
(8050) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4095, 111v
(8051) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4096, 36r
(8052) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4097, 115v