Jaques de Durmez dit Croix

Sociaal

⁽³⁵²⁵⁾, ⁽⁶⁵⁰⁶⁾ t.e.m. ⁽⁶⁵¹¹⁾ en archiefgegevens verwerkt in de genealogie

Antecedenten en origine

deze familie was afkomstig van Croix, in het oude Waals Vlaanderen, in het Quartier du Ferrain in de kasselrij Rijsel, op een paar kilometer ten noordoosten van deze stad ⁽³⁵²⁵⁾; er was ook een leen La Croix te Wervik, dat in de 15de eeuw aan de familie van Steenhuize toebehoorde en dan aan de hertog werd verkocht ⁽⁶⁵⁰⁸⁾; in de 12de eeuw worden o.a. Walter en Hugues de Croix vermeld ⁽³⁵²⁵⁾; [volgens een latere beschrijving] had het leen een burcht omringd door 34 bunders, renten in geld en natura, het hing af van de Zale van Rijsel en de heer bezat er de lage, middele en hoge justitie, een baljuw en luitenant en een schepenbank; 25 achterlenen ⁽³⁵²⁵⁾; de heerlijkheid Croix was in de 15de eeuw echter al in bezit van de familie du Mez dit de Croix ⁽⁵⁹⁷⁶⁾
Watier de Croix, bisschop van Doornik [1251-61] ⁽⁵⁷²¹⁾
Marguerite de Croix, kanunnikes in het kapittel van Maubeuge ca. 1200 ⁽⁷⁹⁹⁴⁾
Marie de Croix, kanunnikes in het kapittel van Andenne v1264 ⁽⁷⁹⁹⁴⁾
Jehan de Croix, kanunnik in het OLV-kapittel van Doornik, overleden 1208 ⁽⁷⁹⁹⁴⁾
Jacques de Croix, kanunnik in het OLV-kapittel van Doornik ca. 1250 ⁽⁷⁹⁹⁴⁾
Gille de Croix, kanunnik in het OLV-kapittel van Doornik v1318 ⁽⁷⁹⁹⁴⁾

Familie

Zeker twee mogelijke versies: * volgens Leuridan was hij de zoon van Jehan VII, heer van Croix en van Flers, en Madeleine d'Oignies, dochter van de heer van Estrées, uit deze belangrijke adellijke familie uit het Rijselse ⁽³⁵²⁵⁾ [als we deze mogen gelijkstellen, er is hier nergens sprake van de naam Drumez of Durmez!] [hij zou ook een bastaard van deze familie kunnen zijn, of afstammen van een bastaardtak of een zijtak via de moeder] Broers en zusters: [visie Leuridan] * Baudouin de Croix, heer van Croix en Flers, * Philippe de Croix, ridder van de Duitse Orde * Isabeau, vrouwe van Croix na de dood van haar oudste broer, huwde met Etienne, bastaard van Luxemburg en heer van Rabecque * Marie * Jehanne * Madeleine ⁽³⁵²⁵⁾

een andere mogelijke vader: Gauthier de Croix, dit de Drumez, heer van Petit-Wasquehal te Marcq, beschreven in ⁽⁶⁵⁰⁸⁾, en van La Haverie te Roubaix, van Les Sablonières te Fives, ibidem ⁽⁶⁵⁰⁸⁾, waarschijnlijk rond 1395 geboren, werd poorter van Rijsel in 1420, huwde met Jehanne Isoeulx of Yseulx, vrouwe van La Vechte, en verwekte bij haar 6 kinderen:
Otto, overleden in 1481
Bauduin, heer van Wasquehal, La Fresnoye, en La Haverie,overleden in 1516
Jehanne, gehuwd met Jehan Hamaide
Isabeau, ingetreden bij de zusters van Marquette
Marie, gehuwd met Georges Gommer ⁽²⁸⁸⁷⁾
Waultier de Croix dit de Drumez koper van lijfrenten op het domein te Rijsel v1434 ⁽⁵⁶³⁾; in 1449 was hij betrokken bij het opmaken van de haardtelling van de kasselrijen Rijsel, Douai en Orchies voor de nieuwe verdeling van de beden ⁽²⁷⁵⁴⁾; dezelfde, schildknaap v1447 ⁽³⁸⁷¹⁾ ⁽³⁹⁰²⁾; baljuw van het kapittel van Sint-Pieters te Rijsel v1450 ⁽⁴¹⁰⁵⁾; hij hield in 1475 4 lenen in het Rijselse, w.o. Le Petit Wasquehal te Marcq, gehouden van de Zaal van Rijsel, met hoger rechtsmacht, 51200 roeden land, renten en 6 achterlenen; Gorghemez te Roubaix, gehouden van de heerlijkheid Beaumont, omvattend 16000 roeden land; Les Sablonnières te Fives, gehouden van de heerlijkheid Roubaix, omvattend 3200 roeden land; de vier lenen samen hadden een jaaropbrengst van 329 lb par, ondanks protest van Gauthier tegen deze schatting ⁽⁵⁸⁸⁷⁾ Hij maakte zijn testament op op 4/9/1478 en overleed kort daarna ⁽⁵⁸⁸⁷⁾

⁽⁷¹⁴⁴⁾ doet ons echter de versie van Leuridan verkiezen: in deze archiefbron staat in 1444-1445 Coppin de Croix dit de Drumez duidelijk als zoon van Jehan vermeld ⁽⁷¹⁴⁴⁾

Nageslacht

Zelf zou hij geen nageslacht hebben voortgebracht ⁽³⁵²⁵⁾ [volgens Leuridan]

Contemporaine vermeldingen

in de late middeleeuwen vele leden van deze familie met leenbezit in de kasselrij Rijsel ⁽⁶⁵⁰⁸⁾
leden van de familie de Croix bekleedden in de 14de en 15de eeuw 6 posten in het Rijselse stadsbestuur; leden van de familie de Drumez bezetten er acht ⁽⁴²²⁶⁾
Jehan de Croix, heer van Croix en Flers, ridder, raadsheer en kamerling, liet op 17/12/1439 zijn dochters Marguerite en Ysabel [?] legitimeren, voor 360 gr elk ⁽⁵⁸⁸⁶⁾ [is dit de bovenstaande?]
Philippe de Croix, wapenkoning van Vlaandren v1440, 1445 niet meer ⁽⁵³⁵³⁾
de erven van Philippe de Croix, hielden in 1475 2 lenen met elk een jaaropbrengst van 132 lb par; dit zijn wellicht de kinderen uit het huwelijk van Philippe met Jehanne Hersent ⁽⁵⁸⁸⁷⁾
Jehanne de Croix, vrouwe van Cuvillers, hield in 1475 een leen in het Rijselse met een jaaropbrengst van 92 lb par ⁽⁵⁸⁸⁷⁾
Jehanne de Croix, gehuwd met de Bretoense "escuyer d'escurie" Hervé de Meriadec, en samen met haar echtgenoot bewaarder van het hertogelijke hostel in Wervik ca. 1455 ⁽⁵³⁵³⁾
Baudouin de Croix, afgevaardigde van de adel uit de Kasselrij Rijsel op de Statenvergadering van 1464 ⁽³⁸⁰²⁾ [zijn broer?]
messire Jehan, heer van Croix, afgevaardigde van de adel uit de Kasselrij Rijsel op de Statenvergadering van 1464 ⁽³⁸⁰²⁾ [zijn vader?]; ridder, luitenant van de baljuw van Doornik, het Doornikse, Mortagne, Saint-Amand en de appartenantiën v1462 ⁽⁴⁴²⁰⁾
in 1420 werd messire Jehan du Mez, heer van Croix, raadsheer, kamerling en baljuw van Rijsel ⁽¹²⁵⁹⁾
de erven van Josse de Croix hielden in 1475 samen een leen met een jaaropbrengst van 62 lb par ⁽⁵⁸⁸⁷⁾
Gerard de Croix was de jongste schildknaap uit het huis van de heren van Croix, dichtbij Roubaix, hij huwde met Jehanne le Nepveu, dochter van Pierre, poorter van Rijsel en Bourgondisch ambtenaar, en hun dochter Péronne de Croix huwde met Philippe Fremault, zoon van Lotard ⁽³¹³³⁾
maistre Guerard de Croix hield in 1475 een leen in het Rijselse genaamd La Planque, met een jaaropbrengst van 48 lb par ⁽⁵⁸⁸⁷⁾
Jacques de Croix, schildknaap, schepen van Sint-Omaars 1460, 1462, 1464 ⁽⁵⁹⁹⁵⁾
Jacotin de Croix, kamerknecht van de hertogin v1433, 1446 ⁽⁶²¹⁵⁾
in 1471 werd wijlen messire Jehan Drumez vermeld als ridder en heer van Croix ⁽⁴²³⁾
Jaques de Croix, "panetier" aan het hof van FdG v1462 ⁽⁸⁰²²⁾
Jehan de Croix, plaatsvervangend archier aan het hof van FdG v1453, 1459 ⁽⁸⁰²²⁾
Phelippe de Croix, wapenkoning van Vlaanderen v1419 ⁽¹⁰⁹¹⁾
Andrieu van de Woestine was gehuwd met Madelien Durmez dit de Croix; hun zoon Lambert van de Woestine wordt proost van de proosdij van reguliere kanunniken van Sint-Maarten te Ieper 1445-1456 ⁽⁴⁶¹⁰⁾
verschillende beneficia in het bisdom Kamerijk voor Johannes de Cruce, clericus van het bisdom Kamerijk, eind 14de eeuw ⁽⁵⁷¹⁴⁾ ⁽⁵⁷¹⁵⁾ ⁽⁵⁷¹⁶⁾ ⁽⁵⁷²⁰⁾
Johannes de Cruce, priester in het bisdom Terwaan, bezat de parochiekerk van Herzele v1487 ⁽⁵⁷¹⁷⁾
Jean de Cruce dit Monamy, kanunnik van Kamerijk, werd op 7 april 1436 subdiaken gewijd ⁽⁵⁷¹⁸⁾
Johannes de Cruce, pastoor van Warcoing ca. 1455 ⁽⁵⁷¹⁹⁾
er was in de 15de eeuw een Kortrijkse drapiersfamilie de le Croix, maar dit waren waarschijnlijk helemaal andere ⁽⁶¹²⁶⁾

Carrière

Baljuw en ontvanger van de gronden die de hertog bezat in de Vier Ambachten v1467 ⁽⁹²⁰⁾ Ontvanger van Asper en Zingem 1471-1476 ⁽²⁶⁵⁶⁾ Ontvanger van het domein van Deinze, Petegem, Astene en Drongen 1472-1479 ⁽²⁶⁵⁷⁾ Ontvanger van Petegem 1470-1477 ⁽²⁷¹⁶⁾ Ontvanger van het domein van Dendermonde 1471-1475 ⁽²⁶⁵⁸⁾ Ontvanger van de spijker en cijns van Geraardsbergen 1471-1479 ⁽²⁶⁵⁹⁾ Ontvanger van de leentaks van 1475 in de Oudburg van Gent, het Leenhof van Aalst, het Leenhof van Dendermonde, het Leenhof van Oudenaarde en van het land van Waas ⁽²⁷⁰⁶⁾ Baljuw en ontvanger van de Naamse Polder en de afhankelijkheden 1466-1486 ⁽²⁷⁰⁸⁾ Ontvanger van Saaftinge 1473-1479 ⁽²⁷¹⁷⁾ [N.B. Die domaniale functies ten tijde van KdS oefende hij ex officio uit als algemene ontvanger]

Hoofdcarrière

Ontvanger van exploten, boetes en veroordelingen van de RVV 1471-1474, maar Omaer Claiszone ontving deze inkomsten als gecommitteerde in zijn naam ⁽³⁵²⁷⁾ [het eigenaardige is dat hij hier aangeduid staat als raadsheer en ontvanger van Vlaanderen in het Gentse kwartier; misschien was het op dat moment in het kader van de financiële hervorming onder KdS de bedoeling dat deze nieuwe functie ook zou gaan samenvallen met die van ontvanger van exploten]

Algemeen ontvanger van Vlaanderen in het Genste kwartier v1471-1474 ⁽¹²²⁶⁾ Ontvanger van de bede van 1 miljoen rijders, door de 4 Leden in 1468 toegekend, samen met Jaques Donche v1468-1472 ⁽¹²²²⁾ ⁽²⁷⁵³⁾ ; ontvanger van beden in het Gentse kwartier, 1473-1476 ⁽¹²²³⁾ ⁽¹²²⁶⁾ ⁽²⁷⁵³⁾ Ontvanger van de zesde penning op de inkomsten uit lenen en achterlenen van de hertog in Vlaanderen, in het Gentse kwartier, m.a.w. van de lenen onder de leenhoven van de Oudburg, Aalst, Dendermonde, Oudenaarde en Waasland, voor de afkoop van de militaire dienst v1475 ⁽¹²²⁴⁾

Taken en dienstreizen

hij maakte rekening op van reparaties en werken aan de grote brug van Dendermonde in 1479 ⁽²⁷⁰⁷⁾ Jacotin de Drumez [=?], kamerknecht van de hertog, ging in 1467 met messire Pierre Metteneye naar Engeland om er voetvolk en boogschutters te recruteren ⁽⁹³³⁾
hij hield de rekening bij van de werken en herstellingen aan de grote brug van Dendermonde in 1479 ⁽¹²²⁵⁾
commissaris van wetsvernieuwingen te Oudenaarde 1480, samen met Cornelis de la Barre en Willem Dommessent ⁽⁴²⁸⁷⁾

Bezit

Leenbezit: * volgens Leuridan was hij heer van Esteuvelles [als we deze tenminste mogen gelijkstellen, er is hier nergens sprake van de naam Drumez of Durmez!] ⁽³⁵²⁵⁾ * Coppin de Croix dit de Drumez [hij of een oudere naamgenoot] betaalde in 1444-45 verheffingsgeld voor een leen van 8,5 gemeten of daaromtrent, in de OLV-parochie van Aardenburg, overgeërfd van zijn vader Jehan de Drumez ⁽⁷¹⁴⁴⁾

Leenbezit verwanten

het leen Ter Cruuse, achterleen van Moorslede in de parochie Deerlijk, werd in 1470 gehouden door Jan van der Cruuse, priester, en in 1502 door zijn zoon Pieter ⁽⁶⁵¹¹⁾
zeer veel personen van de diverse takken van deze familie met hun leenbezit in ⁽⁶⁵⁰⁸⁾

Andere: * in 1478 kocht hij een molen te Ninove ⁽⁵⁸⁴⁵⁾

Cultureel

Wapen : * "une croix chargie en coeur dune étoile et un lambeldroite, T : un ange" ⁽⁷⁷⁸⁶⁾ ⁽⁷⁷⁸⁷⁾

Referenties

(404) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4166, 3v, 5r
(423) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4181, 5r
(563) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1951, 22v
(920) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2064, 4v
(933) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2064, 323v
(1091) MOLLAT (M.) - FAVREAU (R.), Comptes Généraux de l'Etat Bourguignon entre 1416 et 1420, I (Recueil des historiens de la France publié par l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres. Documents financiers, dl. 5), Parijs, 1965: 1103
(1221) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4166
(1222) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 6883-6884
(1223) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 6885-6897
(1224) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 24653
(1225) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 27794
(1226) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21840-21842
(1259) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1920, 86v
(1260) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1605, 264v
(2656) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 6882
(2657) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 7151
(2658) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 7556-7559
(2659) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 8132
(2706) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 24653
(2707) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 27794
(2708) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 27913-27932
(2716) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 47694-47700
(2717) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 47848-47853
(2753) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 6883-6897
(2754) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 3760
(3133) SPRIET (C.S.), Haubourdin, son canton, Rijsel, 1891: , 133
(3525) LEURIDAN (Th.), Croix et ses seigneurs, Roubaix, 1877:
(3527) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21840
(3802) BLOCKMANS (W), De samenstelling van de staten van de Bourgondische landsheerlijkheden omstreeks 1464, in: SL, 47, 1968, pp. 57-112: , 99
(3871) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 304
(3902) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 304
(4105) SAB; Limburg Stirum, oorkonde 26/9/1450
(4226) CLAUZEL (D.), Les élites urbaines et le pouvoir municipal: le "cas" de la bonne ville de Lille aux XIVe et XVe siècles, in: RN, 78, 1996, pp. 241-267: , 261, 262
(4287) VAN LERBERGHE (L.) & RONSSE (J.) (ed.), Audenaerdsche Mengelingen, 5 dln., Oudenaarde, 1841-1852: , II, 211
(4420) DUPONT-FERRIER (G.), Gallia regia ou état des officiers royaux des bailliages et des sénéchaussées de 1328 à 1515, 2 dln., Parijs, 1942-1966: , VI, 54
(4610) FEYS (E.) (ed.), Les cartulaires de la prévôté de Saint-Martin à Ypres, Brugge, 1884: , 167
(4772) DE SMIDT (TH.) & STRUBBE (E.I.) (ed.), Chronologische lijsten van geëxtendeerde sententiën en procesbundels (dossiers) berustende in het archief van de Grote Raad van Mechelen, 6 dln., 1966: , 188
(5353) SCHWARZKOPF (U.), Zum höfischen Dienstrecht im 15. Jahrhundert: das burgundische Beispiel, in: Festschrift für Hermann Heimpel, dl. 2, Göttingen, 1972 (Veröffentlichungen des Max-Planck-Instituts für Geschichte 36/II), pp. 422-442: , 436, 439
(5714) NELIS (H.) (ed.), Documents relatifs au grand schisme. Tome III. Suppliques et lettres de Clément VII (1379-1394), Rome, 1934: , 286
(5715) NELIS (H.) (ed.), Documents relatifs au grand schisme. Tome III. Suppliques et lettres de Clément VII (1379-1394), Rome, 1934: , 278
(5716) NELIS (H.) (ed.), Documents relatifs au grand schisme. Tome III. Suppliques et lettres de Clément VII (1379-1394), Rome, 1934: , 376
(5717) BROUETTE (E.) (ed.), Les "libri annatarum" pour les pontificats d'Eugène IV à Alexandre VI. dl. VI: Pontificats d'Innocent VIII et d'Alexandre VI (1484-1503) (Analecta Vaticano-Belgica, 24), Brussel-Rome, 1963: , 38
(5718) Dubrulle (1906-7), 256
(5719) WARICHEZ (J.), Etat bénéficial de la Flandre et du Tournaisis au temps de Philippe le Bon (1455), in: ASHEB, 1909-1912, passim: , 168
(5720) TITS-DIEUAIDE (M.J.) (ed.), Lettres de Benoît XIII, dl. II: 1395-1422 (Analecta Vaticano-Belgica. Documents relatifs aux anciens diocèses de Cambrai, Liège, Thérouanne et Tournai), Brussel-Rome, 1960: , 100
(5721) D'HERBOMEZ (A.) (ed.), Chartes de l'abbaye de Saint-Martin de Tournai, dl. I, Brussel, 1898: , I, 680
(5829) DUBRULLE (H.) (ed.), Bullaire de la province de Reims sous le pontificat de Pie II, Lille, 1905: , 105
(5845) Rijksarchief Gent: , Charters van Vlaanderen, n°821
(5886) CARLIER (M.), Onwettige kinderen in de Bourgondische Nederlanden. Determinanten van hun plaats binnen de familie en binnen de maatschappij, onuitgegeven doctoraatsverhandeling RUG, Gent, 1998: , bijlage 2
(5887) COOLS (C.H.), Met raad en daad? Een doorkijk op een landelijke elite. Aristocratie in de Rijselse Kasselrij naar het einde van de vijftiende eeuw toe, ontuigegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1992: , 153-154
(5976) COOLS (C.H.), Met raad en daad? Een doorkijk op een landelijke elite. Aristocratie in de Rijselse Kasselrij naar het einde van de vijftiende eeuw toe, ontuigegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1992: , 207-208
(5995) DE PAS (J.), Liste des membres de l'échevinage de Saint-Omer, 1144-1790, in: Mémoires de la Société des Antiquaires de la Morinie, 28, 1906-1907, pp. I-XII, 1-348: , passim
(6162) HAQUETTE (B.), Les nébuleuses drapières de la Châtellenie de Courtrai, in: HKGOK, 63, 1998, pp. 79-122:
(6215) SOMME (M.), Isabelle de Portugal, duchesse de Bourgogne. Une femme au pouvoir au XVe siècle, Rijsel, 1998: , 240, 348
(6506) Crayenvour (1954)
(6507) GAILLIARD (J.), Bruges et le Franc, ou leur magistrature et leur noblesse avec des données historiques et généalogiques sur chaque famille, 6 dln., Brugge, 1857-1864: , II, 127
(6508) LEURIDAN (F.) Statistique féodale du département du Nord, la châtellenie de Lille, Rijsel, 1886-1901, 6 vol. (dl. 1, Introduction, dl. 2, Carembaut, dl. 3, Ferrain , dl. 4, Mélantois, dl. 5, Pévèle, dl. 6, Weppes: , C, 39, F, 35, 62,.., 276, M, 68, P, 163
(6509) Warlop (342), 371-374
(6510) FREMAUX (H.), Histoire généalogique de la famille de Tenremonde, originaire de la Flandre Wallonne, 1268 à 1864, Douai, 1870:
(6511) VERMEULEN (M.), Het grafelijk leenhof van Harelbeke. Feodaal en rechterlijk (1333-1514), onuitgegeven licentiaatsverhandeling KUL, Leuven, 1985:
(7144) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 17374, 44-45
(7786) De Raadt, I, 407
(7787) MOERMANS (K.), De culturele expressies van de raadsheren van de Raad van Vlaanderen (1419-1477), onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1999:
(7994) DOUXCHAMPS (J.), Chanoinesses et chanoines nobles dans les Pays-Bas et la Principauté de Liège, Wépion, 1991: , 54-55
(8022) BRAND (H.), KRUSE (H.) e.a. , o.l.v. PARAVICINI (W.), Databank van de Bourgondische hovelingen, Deutsches Historisches Institut te Parijs: