Joos van den Brande

Sociaal

⁽⁴⁶⁶⁰⁾, ⁽⁶³⁰⁴⁾, ⁽⁶³¹⁷⁾, ⁽⁶⁴⁷⁴⁾ en archiefgegevens verwerkt in genealogie: niet alle resultaten worden hier weergegeven van de genealogie van deze zeer uitgebreide familie; we noteren verwantschap met de families du Bois, de la Porte, van der Gracht, de Maech, Wielant, van der Gracht, van der Zype, Blondel, van Massemen, de Wale, van de Woestine, van Lichtervelde, Gherbode

Antecedenten en origine

deze Kortrijkse familie nam waarschijnlijk toe in kapitaalkracht gedurende de 15de eeuw; eerder hadden haar leden de lakennijverheid verlaten om zich meer toe te spitsen op grootschalige wijnhandel ⁽⁵⁹¹⁹⁾
Boudewijn van den Brande, heer van Brande, Bavikhove en Le Val, hofmeester van graaf Robrecht van Bethune, begin 14de eeuw ⁽⁶⁴⁷³⁾
Giillis van den Brande, heer van Brande, Bavikhove, Val [sic], ridder, raadsheer en hofmeester van Filips de Stoute, zoon van Boudewijn van den Brande, heer van Bavikhove en Val ⁽⁶³¹⁷⁾

Familie

Grootvader: volgens Gailliard was zijn grootvader de al vermelde Gillis van den Brande, zijn grootmoeder Marie van Vlenken, dochter van Guillaume, heer van Vlenke, schildknaap van Lodewijk van Male; zij trad in een tweede huwelijk met Jacques de Stutins [?] Vader: zijn vader was dan één van de jongere zonen van bovenstaande, Othon, die heer van Stutins werd, nog een heerlijkheid in het dorp Heule had, schepen van Kortrijk in 1427, en huwde met Sara de la Porte dite d'Espierres, dochter van Alard de la Porte [=de rekenmeester?], heer van Porte, Longue Marlières ⁽⁶⁴⁷⁴⁾ Broers en zusters: * Jehan, die zijn heerlijkheid Ten Ackere erfde, * Roland, heer van Wevelgem, die proost en schout van Kortrijk werd [en o.a. een zoon Josse had] * Isoye, die huwde met Jaques Schotte, begraven te Damme ⁽⁶⁴⁷⁴⁾

Huwelijk

Een eerste huwelijk met jonkvrouwe Kateline Cabilliau, gestorven in 14/3/1445 ⁽³⁶⁰⁹⁾; volgens Gaillard was zij de dochter van Jaques Cabilliau en Margriet van der Meulen, en de weduwe van Arnold Crupenninck ⁽⁶⁰⁷⁴⁾ Een tweede huwelijk met Claire d'Ydeghem, die na zijn dood hertrouwde met Guy van der Zype, heer van Dentergem ⁽⁶⁴⁷⁴⁾; "de vrouwe van Dentergem, weduwe van Josse de le Brande", v1475 ⁽⁴⁷⁶⁹⁾ [dit gaat dan zonder twijfel over haar]

Josse van den Brande, heer van Wevelgem, zou getrouwd zijn geweest met Guillelmine de Vriendt, dochter van Roger de Vriendt en van Isabella van de Woestijne, halfzuster van Gillis van de Woestijne ⁽¹²⁶¹⁾ [dit was een neefje van hem]

Nageslacht

Op grond van het leenbezit lijkt het erop dat hij alvast een [oudste?] zoon Frans en een dochter Barbara had Het lijkt erop dat hij bij zijn dood geen kinderen (meer) had; zijn tweede huwelijk bleef in elk geval kinderloos ⁽⁶⁴⁷⁴⁾

Netwerken

in 1461 was Ywein van Vaernewyc zijn klerk ⁽³⁶⁵⁶⁾

Overlijden: * 10/12/1467 [volgens een door Gaillard vermeld grafschrift] ⁽⁶⁴⁷⁴⁾

Contemporaine vermeldingen

Lauwers van den Brande, bode van Gent, werd in 1452 afgezet omdat hij destijds zijn functie gekregen had op verzoek van een poorter die op dat moment voor de opstand gevlucht was ⁽⁷¹⁷⁶⁾
Jan van den Brande, schepen van Kemzeke v1412, eigen zegel ⁽⁶⁴⁷⁵⁾
Pieter van de Brande, vinder van de Brugse medehalle, als medereder, 1426 ⁽⁴¹⁴⁹⁾
Morissis van den Brande, vinder van de Brugse medehalle, als makelaar 1427 ⁽⁴¹⁴⁹⁾
Willem van den Brande, afgevaardigde van Kortrijk op Ledenvergaderingen v1413, 1415, 1416, 1413 ⁽⁴⁰²¹⁾
Roland van den Brande had het schoutsambt van Kortrijk voor drie jaar in pacht v1443 ⁽²¹⁰⁾
in 1459-60 werd Roland nogmaals als pachter van het schoutsambt van Kortrijk vermeld, ditmaal voor 1459-62 ⁽²⁶⁶⁾
Roland van den Brande, leenman en lid van het leenhof van de Burg van Kortrijk v1467 ⁽³⁹³²⁾
Boudem, Guillaume, Oste, Pieter, Roger en Roland van den Brande, allen Kortrijkse drapiers uit de eerste helft van de 15de eeuw ⁽⁶¹⁶⁰⁾
in 1451/52 werd deurwaarder Joos van de Brande betaald door Nieuwpoort "van presentacieghelde ende ooc van thebbene ghemaect 2 supplicacien... 15 lb 6 s" ⁽²⁹⁸⁵⁾
Willem van de Brande, leenman en lid van het grafelijk leenhof van Harelbeke v1431 ⁽³⁸⁹⁵⁾ ⁽³⁹³⁵⁾
Willem van den Brande f. Gillis in de hoogste vermogensklasse van Kortrijk ca. 1436-1440, met een vermogen groter dan 500 lb gr ⁽⁵⁹¹⁶⁾
Willem van den Brande f. Willem in de tweede hoogste vermogensklasse van Kortrijk ca. 1436-1440, met een vermogen tussen de 300 lb en de 500 lb gr ⁽⁵⁹¹⁶⁾
Jan van den Brande, klerk van Kortrijk en afgevaardigde op Ledenvergadering v1450, 1455 ⁽⁶⁰³⁹⁾, klerk en afgevaardigde op Ledenvergadering 1470; stadssecretaris en idem 1471 ⁽⁶⁰⁶⁴⁾
Willem van den Brande, proost van Kortrijk 1426, schepen 1393, 1397, 1400, 1402, 1404, 1408, 1413, 1416, 1419, 1421, 1423 ⁽⁴²⁴³⁾
Willem van den Brande, proost van Kortrijk 1434, 1439, 1455, schepen 1431, 1432, 1433, 1437 ⁽⁴²⁴³⁾, ontvanger van de assisen van Kortrijk v1443 [wilde ontvangen van het OLV-kapittel, maar de commissarissen van financiën bevestigden haar vrijstelling] ⁽⁴⁶⁶⁰⁾
Rugger van den Brande, proost van Kortrijk 1443, 1450, 1457, schepen 1434, 1439, 1446, 1449 ⁽⁴²⁴³⁾
Rugger van den Brande f. Willem in de hoogste vermogensklasse van Kortrijk ca. 1436-1440, met een vermogen groter dan 500 lb gr ⁽⁵⁹¹⁶⁾
Pieter van den Brande, proost van Kortrijk 1467 ⁽⁴²⁴³⁾
Fransoys van den Brande, proost van Kortrijk 1487, 1494, schepen 1484, 1486, 1490, 1494 ⁽⁴²⁴³⁾; raadsheer-commissaris bij de RVV v1497-98 ⁽⁴⁴³³⁾
Jan van den Brande, schepen van Kortrijk 1483, 1493 ⁽⁴²⁴³⁾
Gillis van den Brande, schepen van Kortrijk 1361, 1363 ⁽⁴²⁴³⁾
Joos van den Brande, schepen van Kortrijk 1472 ⁽⁴²⁴³⁾
Oste van den Brande, schepen van Kortrijk 1422, 1426, 1428 ⁽⁴²⁴³⁾
Roeland van den Brande, schepen van Kortrijk 1438, 1448 ⁽⁴²⁴³⁾
Roeland van den Brande f. Oste, in de derde hoogste vermogensklasse van Kortrijk ca. 1436-1440, met een vermogen tussen de 200 lb en de 300 lb gr ⁽⁵⁹¹⁶⁾
Roeland van den Brande, proost van Kortrijk, schepen 1463, 1466, 1469, 1475, 1477, 1479 ⁽⁴²⁴³⁾, afgevaardigde op Ledenvergadering 1469 ⁽⁶⁰⁶⁴⁾
Roeland van den Brande in de tweede hoogste vermogensklasse van Kortrijk ca. 1477-1488, met een vermogen tussen de 300 lb en de 500 lb gr ⁽⁵⁹¹⁶⁾
Maria van den Brande, grootjuffrouw van het begijnhof van Kortrijk v1461 ⁽⁷⁵²⁶⁾

Carrière

Klerk van de algemeen ontvanger van financiën Gautier Poulain tot ca. 1421/1422, daarna klerk van de griffier van de RVV ⁽³⁶⁰⁸⁾

Hoofdcarrière

Klerk van mr. Guy de Boeye, secretaris van de hertog en griffier van de RVV v1427; hij kreeg samen met de andere klerken - waarbij van den Brande als eerste werd vermeld - Pieterquin van der Meersch, Gheerquin van de Rive, Willequin Brant en Willequin Steelant, 60 lb par omdat ze 120 open brieven gegrosseerd hadden m.b.t. de verkoop van Vlaamse moergronden ⁽¹⁴⁸⁾, idem: klerk ⁽¹⁹⁸⁵⁾; klerk van het register van de RVV v1433 ⁽³⁶⁰⁴⁾ Adjunct- commissaris in een zaak van de RVV, v1428 ⁽¹⁹⁹⁶⁾

Notaris en ontvanger van exploten van de RVV, commissie 29/9/1437, dankzij het goede rapport over hem als klerk van de algemeen ontvanger van financiën Gautier Poulain en dan 15 à 16 jaar als klerk van de griffiers van de RVV ⁽³⁶⁰⁸⁾, eedaflegging 7/10/1437 ⁽³⁵⁹⁵⁾, eerst vermeld bij betaling vanaf Kerst 1440 [maar rekeningen 1433-1440 zijn niet bewaard], 1437-1461 en samen met Guilbert de Ruple 1461-1462 ⁽²⁶⁷³⁾ ⁽²⁸²⁰⁾ Ontvanger van het zegelrecht van de RVV 1446-1463 ⁽²⁶⁷²⁾ Raadsheer-commissaris vanaf 15/7/1463 ⁽⁴⁴³³⁾ Hij was regelmatig aanwezig op de zittingen in 1461 ⁽²³⁹⁷⁾1462 ⁽²⁴⁰³⁾, 1463 ⁽²⁴²³⁾, 1464 ⁽²⁴⁴²⁾, 1465 ⁽²⁴⁵⁵⁾, 1466 ⁽²⁴⁶⁶⁾

Baljuw voor Vlaanderen van de hertogin, commissie 20/2/1442 ⁽⁶²¹²⁾ Baljuw van de redeninge v1448 ⁽³⁶¹²⁾, v1466 ⁽²⁸⁴⁷⁾ Lid van de reformatiecommissie van 1457 ⁽⁷⁹⁶³⁾

Taken en dienstreizen

in 1438 kreeg hij een hele lijst instructies die hij moest overmaken aan de redenaars [van het oud domein], pachters en particuliere domaniale ontvangers in Vlaanderen ⁽⁷⁶³⁶⁾
in 1460 was hij samen met rekwestmeester mr. Simon van Moerkerke belast met het enkwest in een zaak voor de GR; hij werd betiteld als raadsheer ⁽²⁸⁹³⁾

Bezit

Leenbezit: * hij bezat de heerlijkheid Ten Ackere gehouden van het Kasteel van Kortrijk ⁽⁶³⁰⁴⁾,volgens Gaillard door hem aangekocht voor 200 goudkronen ⁽⁶⁴⁷⁴⁾ werd overgeërfd door zijn broer Jan in 1467-68 ⁽⁷¹⁷⁵⁾ * hij bezat een leen van Te Walle in Kortrijk-buiten, gehouden van het Kasteel van Kortrijk, en met achterlenen ⁽⁶³¹⁷⁾

Leenbezit verwanten: [vooral mensen met dezelfde grootvader als hij, neven of achterneven e.d.] * sinds 1362 zijn de Van den Brandes bekend als heren van Bavikhove ⁽⁶³¹⁷⁾ * de heerlijkheid Ter Coutere was de belangrijkste van Bavikhove, rechtstreeks gehouden van het leenhof van Harelbeke; omdat tot zeker 1406 Ter Coutere samen met de dorpsheerlijkheid Ter Kercke in handen was van één en dezelfde heer, werd Ter Coutere soms als de dorpsheerlijkheid aangezien; de dorpsheerlijkheid van Bavikhove, dus Ter Kercke, was slechts 6 bunder groot en werd gehouden van de heerlijkheid Ter Elst in Moorsele, zelf afhankelijk van de allodiale heerlijkheid Ooigem ⁽⁶³¹⁷⁾ * na de dood van Gillis van den Brande kwam de heerlijkheid Ten Coutere toe aan zijn oudste zoon Willem van den Brande, heer van Brande, Vlenken en Bavikhove en actief in de magistraat van Kortrijk; na diens dood in 1448-49 kwam ze toe aan zijn zoon Rogier, eveneens Kortrijks magistraat; in 1460 was ze intussen in bezit van zijn broer Willem van den Brande, gehuwd met Elisabeth van Dadizele, dochter van Jan; deze laatste Willem zou dan volgens De Joigny in 1462 de heerlijkheden Bavikhove en Ter Coutere verkocht hebben aan Jan Wielant, heer van Beauvoir, Landergem etc.; in feite verkocht Willem het aan Denys van der Piere voor 203 lb gr, maar Florentine Wielant, dochter van Jan, eiste vererving op volgens het recht van "naerhede" of familiaal naastingsrecht waarbij de bloedverwanten van de verkoper het goed mochten terugnemen uit handen van een vreemde koper, mits betaling van de verkoopprijs en de redelijke kosten; vermits Jan Wielant op bepaalde momenten als heer van Bavikhove vermeld wordt, kunnen we veronderstellen dat hij in deze als voogd van zijn dochter optrad ⁽⁶³¹⁷⁾ * Frans van den Brande, raadsheer, zoon van Jan, heer van Ten Ackere, in Kortrijk-Buiten, gehouden van het Kasteel van Kortrijk, ca. 1502?, onduidelijk in de bron; Barbara van den Brande, zijn zuster, hield een achterleen van 11 bunder 3 honderd en 3 roeden van Ten Ackere ⁽⁶³⁰⁴⁾ * in 1466 erfde Jan van den Brande dit leen van zijn vader Joos ⁽⁶³⁰⁴⁾ * Roeland van den Brande kocht of erfde in 1466 het leen De Kerchove, achterleen van Te Walle te Kortrijk-Buiten van het Kasteel van Kortrijk; in 1498 werd Joos, zoon van Jan, [broer van Roeland?], bezitter van het leen ⁽⁶³⁰⁴⁾ * Roeland van den Brande kocht in 1468-69 een leen van 2 bunder 10 honderd te Harelbeke gehouden van het leenhof aldaar, van priester Jacob van Halewijn uit Harelbeke, met wiens zuster Joossine hij was getrouwd en voor wie hij als voogd optrad; Jan van den Brande, gezegd "le boitieux", schildknaap, hun zoon verkocht het leen dan in 1481-83 ⁽⁶³¹⁷⁾ * Johan van den Brande hield in 1470 een achterleen van 3 bunders van Lassus te Dottenijs, van het Kasteel van Kortrijk ⁽⁶³⁰⁴⁾ * Adriaan de Costere, heer van Deerlijk en Bellegem, hield het achterleen Ter Kerckeward van een achterleen van Te Walle van Joos van den Brande v1502 ⁽⁶³⁰⁴⁾ * Olivier van der Weede hield een achterleen van 5 bunders van een achterleen van Te Walle in bezit van Joos van den Brande ⁽⁶³⁰⁴⁾ * het hof en de heerlijkheid Ten Ackere, toebehorend aan Jean van de Brande v1468 ⁽⁵⁷⁵⁴⁾

Cultureel

Begraafplaats: * begraven in de Gentse Sint-Michielskerk [volgens Gaillard] ⁽⁶⁴⁷⁴⁾, niet bewaard ⁽⁷⁷⁵⁷⁾

Referenties

(148) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4096, 118r
(210) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4099, 26v
(224) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4101, 47v
(266) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4105, 32v
(745) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1988, 170r
(878) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2045, 131r
(1261) GAILLIARD (J.), Bruges et le Franc, ou leur magistrature et leur noblesse avec des données historiques et généalogiques sur chaque famille, 6 dln., Brugge, 1857-1864: , III, 246
(1610) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4098, 75v
(1670) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 2705, 78r
(1710) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4103, 127r
(1819) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4107, 71r
(1985) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2346, 434r
(1996) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2347, 414r
(2397) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2381
(2403) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2385
(2423) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2385
(2442) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2386
(2455) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2388
(2466) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2389
(2672) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 20965
(2673) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21808-21829
(2820) Algemeen Rijksarchief (Brussel): , ADL, doos 426
(2847) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: , TDF2, oorkonde 6/7/1466
(2893) ARA, Rekenkamers, Oorkonden van het Zegelrecht (I: cedules; II: charters): II, 718
(2985) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 36754, 36v
(3595) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21807, 1r
(3604) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21805, 12r
(3608) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21808, 1r
(3609) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21812, 1r
(3612) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21816, 14r
(3656) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21829, 14r
(3716) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21813, 8v
(3895) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 288
(3932) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 335
(3935) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 288
(4021) HLS2-3, 714, 908, 1032, 1320
(4149) Stadsarchief Brugge: , Register van Wetsvernieuwingen 1422-1443
(4243) BAUWENS (J.), Bijdrage tot de geschiedenis der stadsinstellingen van Kortrijk tot 1494, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, RUG, Gent, 1962: , passim
(4433) VANDENPEEREBOOM (A.), Le conseil de Flandre à Ypres précédé de: des Cours de Justice qui on t exercé jurisdiction souveraine sur la ville d'Ypres et la West-Flandre, Ieper, 1874: , 294, 222
(4660) MUSSELY (Ch.) & MOLITOR (E.) (ed.), Cartulaire de l'ancienne église collégiale de Notre Dame à Courtrai, Gent, 1880: , 320
(4769) DE SMIDT (TH.) & STRUBBE (E.I.) (ed.), Chronologische lijsten van geëxtendeerde sententiën en procesbundels (dossiers) berustende in het archief van de Grote Raad van Mechelen, 6 dln., 1966: , 415
(5754) Vandeputte (1872), 83
(5916) PAUWELYN (C.), Lijsten van de gegoede burgers van Kortrijk en de struktuur van hun vermogens in 1440 en 1477, in: Standen en Landen, 63, 1973, pp. 9-46: , 11, 12, 13, 16
(5919) PAUWELYN (C.), De gegoede burgerij van Kortrijk in de 15e eeuw (1433-1496), in: Standen en Landen, 54, 1971, pp. 155-213: , 184
(6039) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regering van Filips de Goede (10 september 1419 - 15 juni 1467), dl I: na de onderwerping van Brugge (4 maart 1438), Brussel, 1995: , n° 1082, 1249
(6064) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de Leden en van de Staten van Vlaanderen, 1467-1477 : Excerpten uit de rekeningen van de Vlaamse steden, kasselrijen en vorstelijke ambtenaren, Brussel, 1974: , 66, 68, 82, 108
(6160) HAQUETTE (B.), Les nébuleuses drapières de la Châtellenie de Courtrai, in: HKGOK, 63, 1998, pp. 79-122:
(6212) SOMME (M.), Isabelle de Portugal, duchesse de Bourgogne. Une femme au pouvoir au XVe siècle, Rijsel, 1998: , 422
(6304) BONCQUET (P.), Heerlijkheid en leen in de Roede van de Dertien Parochies (kasselrij Kortrijk, XIIIde - XVde eeuw), onuitgegeven licentiaatsverhandeling KUL, Leuven, 1981: , 183-184, 221-223, 231, 244
(6317) VERMEULEN (M.), Het grafelijk leenhof van Harelbeke. Feodaal en rechterlijk (1333-1514), onuitgegeven licentiaatsverhandeling KUL, Leuven, 1985: , 309, 319-322, 339, 358
(6473) DE LIMBURG-STIRUM (Th.) (ed.), Chanoine de Joigny. Manuscrit relatif aux seigneuries de Flandre, in: HOGKO, 7, 1926, pp. 305-384; 8, 1927, pp. 31-96, 165-180, 245-264, 265-30: , I, 377
(6474) GAILLIARD (J.), Bruges et le Franc, ou leur magistrature et leur noblesse avec des données historiques et généalogiques sur chaque famille, 6 dln., Brugge, 1857-1864: , I, 113-123, II, 8
(6475) VLEESCHOUWERS (C.), Het archief van de Abdij van Boudelo te Sinaai-Waas en te Gent, Brussel, 1983: , 615
(7175) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 1755, 13r
(7176) FRIS (V.) (ed.), Dagboek van Gent van 1447 tot 1470 met een vervolg van 1477 tot 1515, 2 dln., Gent, 1901-1904: , I, 265
(7526) DE POTTER (F.), Geschiedenis van Kortrijk, 4 dln., Gent, 1873-1876:
(7636) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17657
(7757) MOERMANS (K.), De culturele expressies van de raadsheren van de Raad van Vlaanderen (1419-1477), onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1999:
(7963) BARTIER (J.), Une crise de l'Etat Bourguignon: la réformation de 1457, in: Hommage au professeur Paul Bonenfant (1899-1965), Brussel, 1965, pp. 501-511: