Joris de Bul

Sociaal

⁽⁶⁴⁷⁶⁾ t.e.m. ⁽⁶⁴⁷⁸⁾ en archiefgegevens verwerkt in genealogie

Antecedenten en origine

vermoedelijk gaat het om een Brugse familie, maar Joris de Bul heeft zich zelf duidelijk voornamelijk in Gent opgehouden, waar hij ook was gehuwd
Pieter de Bul, schepen van Brugge v1349 ⁽⁴⁴⁴⁹⁾
Philips de Bul, bevond zich in een hoge fiscale klasse in 1394-1396, meersenier, maner van de korenmarkt 1403, deelman van het OLV-zestendeel 1397, en van Sint-Jacobs 1400 ⁽⁴⁵²⁰⁾
Pieter de Bul, de oudere, zeer hoge fiscale klasse, meersenier, maner van de merseniershalle 1402, deelman OLV-zestendeel, bezat 15 huizen in Brugge; zijn zoon Pieter de jonge, eveneens meersenier ⁽⁴⁵²⁰⁾
men vroeg voor Johannes Bul [clericus bisdom Terwaan] een beneficium afhankelijk van het Sint-Pieterskapittel te Kassel v1387 ⁽⁵⁷⁵³⁾
Pieter en Josse de Bul streden in 1436 in de Brugse militie onder kapiteins Jan van Steenhuize en Clais de Calkere tegen de Engelse bedreiging aan de kust ⁽⁶⁴⁷⁸⁾ ⁽⁷⁹³¹⁾; Pieter de Bul, meersenier, werd beboet omdat hij als Brugs poorter tijdens de opstand van 1436-1438 de stad was ontvlucht; in 1437 leidde hij met andere ballingen en met Jan van Uutkerke raids op de voedseltoevoer aan de rebellen ⁽⁷⁹³¹⁾
Jacob en Pieter de Bul, broers uit Brugse "handelaarssfamilie" ; Pieter had een zoon Jan, die hoofdman was te Brugge in de jaren 1420, huwde met Clara de Baenst en stierf in 1449 ⁽⁶²⁷²⁾

Familie

Broers: Jacob en mr. Pieter ⁽⁶⁴⁷⁵⁾; mer [sic] Pieter de Bul, hoofdschepen keure 1461 ⁽⁶⁹⁸³⁾

Huwelijk

Gehuwd met Katelijne Sersanders, dochter van Filips Sersanders en Catherine Utenhove, zuster van de raadsheer mr. Jan Sersanders ⁽²⁴⁷¹⁾ ⁽⁶⁴⁷⁶⁾ ⁽⁷⁵⁵⁰⁾

Netwerken

het was hij die na de opstand van 1436-1438 de Brugse remissiebrief e.d. schreef, waarmee hij 100 lb par verdiende ⁽⁵³⁷⁸⁾
hij - en andere secretarissen - kregen regelmatig geld van steden voor schrijfopdrachten, bv. van Brugge ⁽⁷⁵³⁷⁾
Jan de Bul nam in 1446 deel aan het Brugse tournooi van de Witte Beer, o.a. samen met Filips van Artrijke e.a. leden van het Brugse patriciaat ⁽⁶⁴⁷⁸⁾
hij was financieel verbonden met zijn schoonfamilie Sersanders ⁽⁶⁴⁷⁷⁾
in 1451 werd hij ervan beschuldigd 30 lb gr stedelijk geld te hebben verduisterd en er nog eens 30 lb gr te hebben ontvangen als herenkiezer om Filips Sersanders tot voorschepen te benoemen en Pieter Hueribloc tot ontvanger ⁽⁷⁴⁴⁰⁾
bij de verdeling van de goederen van zijn vader in 1473 was naast Pieter Boudins en zijn broers ook Jacob Donche aanwezig ⁽⁶⁴⁷⁶⁾
hij was de neef van Pieter Boudins, secretaris van de hertog ⁽²⁴⁷¹⁾
raadsheer Jacob Donche wordt eveneens vermeld onder zijn vrienden en magen ⁽²⁴⁷¹⁾
hij koos in 1449 partij voor de hertog en manipuleerde samen met Pieter Boudins de schepenverkiezing van dit jaar; samen met de Gentenaars Pieter Tyncke, Lievin Wycke en Eloy Coolbrant organiseerden ze een samenzwering om deken Daneel Sersanders en Lieven de Potter en Lieven Sneevloet, tegenstanders van de hertog, te liquideren; onder de slogan "Neerynghe, paeis ende vrede, ende onsen gheduchten heere in de stede" hadden ze via een geheim onderhoud in Bergen, Henegouwen en tijdens vergaderingen in Brussel en in Gentse herbergen mannen gemobiliseerd o.l.v. Pieter Tyncke, om Sersanders dood te slaan in een "wapeninge" "ende meester Pieter ende meester Joorys zouden hemlieden bistandichede doen met haren vrienden ende seiden dat zy vele vrienden hadden binnen der stede"; wel meer dan 50 invloedrijke personen zouden de actie dekken, in deze context wordt ook gesteld dat "de haude bende", m.a.w. de tot dan heersende bestuurskliek, hen zou ondersteunen; op 11/12/1451 werd Joris de Bul - ondertussen reeds gevlucht - uit Gent verbannen en werden zijn goederen aangeslagen; er kwam een prijs van wel 1000 lb gr op zijn hoofd en dat van Pieter Boudins; na de onderdrukking van de opstand was hij in 1455 opnieuw kiesheer in de stad ⁽²⁴⁷¹⁾ ⁽⁷⁴⁴⁰⁾ ⁽⁷⁵⁰⁷⁾; er zou zelfs een plan van enkele Gentenaars zijn geweest om hem en Boudins in Brussel te gaan vermoorden ⁽⁷⁴⁸⁹⁾
mr. Pieter de Bul was voogd van Joostin Meeux i.v.m. een leen te Assenede Ambacht v1473 ⁽⁶⁴⁷⁷⁾

Overlijden

Gestorven vermoedelijk in 1471 of 1472: zijn laatste vermelding in de registers van de RVV dateert van 25/1/1471 ⁽²⁴⁷¹⁾; volgens grafschrift op 12/3/1471 ⁽³²⁷⁸⁾

Contemporaine vermeldingen

Jacob de Bul, kocht een leen, vermeld na 1384; wellicht was hij lid van een handelaarsfamilie uit Brugge, overleed kort voor 1421, waarna zijn neef Jan, zoon van Pieter - waarschijnlijk de broer van Jacob - het leen overerfde ⁽⁶²⁷²⁾
deze Pieter de Bul, hoofdman te brugge in de jaren 1420, gehuwd met Clara de Baenst, stierf in 1449 ⁽⁶²⁷²⁾
Jan de Bul, zoon van Pieter, droeg het Brugse stadswapen in de H. Bloedprocessie, midden 15de eeuw ⁽⁶²⁷²⁾
Wouter de Bul, bode van de RVV, inwoner van Gent v1410-1413 ⁽⁴⁰²³⁾
Jan de Bul, raadslid van Brugge 1460, 1463 ⁽⁵³⁴⁷⁾
Jan of [Joos?] de Bul, raadslid van Brugge 1471 ⁽⁴¹⁷²⁾
Joost de Bul, raadslid van Brugge 1465 ⁽⁵³⁴⁷⁾
Jacob de Bul, schepen van gedele te Gent 1476 ⁽⁴³⁰⁶⁾
mr. Pieter de Bul, secretaris van de keure 1455-1464, herenkiezer 1461, secretaris van gedele 1470-1476, secretaris van de keure 1476-1477, geconfisqueerd in 1488-1489 ⁽⁴³⁰⁶⁾
Gautier de Bul immigreerde in 1439 in Sint-Winoksbergen ⁽⁴⁵³⁵⁾
Jeanne II de Bul, cantrice [1465] en abdis van de Guldenbergabdij te Wevelgem [1478 - afstand 1487, gestorven 1497] ⁽⁵⁷⁵²⁾
Jacob de Bul, 11de schepen gedele Gent 1476 ⁽⁶⁹⁸³⁾

Carrière

Klerk van mr. Gillis van de Woestine, raadsheer, v1431 ⁽³⁶⁴⁸⁾

In de hofordonnantie van 1438 vermeld als suppleant secretaris, in 1445 nog steeds als suppleant en in 1449 als titularis ⁽²⁴⁷²⁾; secretaris zonder wedde in de regentschapsraad van 1454 ⁽²⁴⁷¹⁾

Plaatsvervangend secretaris ter vervanging van Loy Dommessent v1438 ⁽⁶³⁴⁾ ⁽⁸⁰¹⁶⁾, vaste secretaris v1445, 1447, 1449 ⁽⁷⁶⁶⁾ ⁽⁸⁰¹⁶⁾, 1464-65 ⁽⁹⁰²⁾, 1436-1462 ⁽²⁸⁵⁵⁾, tot 27/4/1466 toen hij zijn ambt overliet ⁽⁸⁰¹⁶⁾ Hij was, o.a. samen met procureur-generaal Medart Dael en Jan van Uutkerke, actief in de repressie na de opstand van 1436-1438, waarbij ze in veel gevallen de bevolking van de kleine stadjes en het platteland willekeurig lieten composeren ⁽⁷⁹³¹⁾ In 1439 kreeg hij een gift van 60 fr van 32 gr voor goede diensten en omdat hij dat jaar de 40 fr onkostenvergoeding die secretarissen normaliter krijgen voor inkt en papier, niet ontvangen had ⁽⁶⁵⁸⁾

Hoofdcarrière

"Vermoedelijk deed hij zijn intrede in de Raad in de periode 1463-1466. Hij bekleedde er de functie van raadsheer-commissaris tot 25 januari 1471" ⁽²⁴⁷¹⁾ [waarschijnlijk echter pas raadsheer-commissaris vanaf 1466] Hij was aanwezig op de zittingen ["Bul"] 1466, 2/5, 22/7, 19/8 ⁽²⁴⁶⁸⁾ ⁽⁷⁴⁴⁰⁾

Lid van de regentschapsraad van 1454 ⁽³²⁸¹⁾

Taken en dienstreizen

commissaris van wetsvernieuwingen te Ieper 1439 ⁽⁶²⁴⁰⁾
herenkiezer te Gent 1448, 1455 ⁽⁶⁹⁸³⁾
ambassades naar Trier in 1445 om te bemiddelen tussen de hertog en de hertog van Saksen i.v.m. hun aanspraken op Luxemburg; tussen 1437 en 1447 achtmaal diplomatiek uitgestuurd ⁽²⁴⁷¹⁾
op diplomatiek vlak was hij specialist m.b.t. Luxemburg ⁽³²⁸⁰⁾
hij behoorde tot de groep secretarissen die zeer regelmatig actief was als commissaris van wetsvernieuwingen ⁽³²⁷⁹⁾

Bezit

Leenbezit: * hij bezat een aantal lenen in de omgeving van Aalst ⁽²⁴⁷¹⁾ * in 1456 bekwam hij ook een leen "à la Wastine" ⁽³²⁸¹⁾ * zijn erfgenamen hielden in 1475 samen een leen in de kasselrij Rijsel, te Wastine, omvattende 25600 roeden en enkele renten, met een jaaropbrengst van 88 lb par ⁽⁵⁹⁵⁶⁾ * in 1443 trad hij op als borg voor een leen van zijn echtgenote in Boelare ⁽⁶⁴⁷⁹⁾; in 1473 nog steeds zo vermeld in het leenregister [hoewel hij al een jaar of twee dood zou zijn]; het ging over een erfrente bezet op het leen Ten Wijngaarde in de parochie Deftinge, ter waarde van 3 lb gr per jaar, gehouden van de heer van Boelare, binnen het Leenhof van Aalst ⁽⁷²⁵¹⁾

Leenbezit verwanten

na 1384 kocht Jacob de Bul een leen in Moerkerke Ambacht
Pieter de Bul hield in 1435 een leen van 12 bunder, met leenplicht, gelegen in de parochie Sint-Niklaas, gehouden van het leenhof van Waas ⁽⁶⁴²³⁾
Jacob de Bul: leenbezit gehouden van de Zale van Ieper v1474 ⁽⁷³³¹⁾

Huizenbezit: * hij woonde met zijn echtgenote beneden de Zandberg te Gent v1448 ⁽²⁴⁷¹⁾

Cultureel

Studies : * meester v1438 ⁽⁶³⁴⁾

Gilden

lid van de Brugse gilde den Drooghenboom ⁽⁷⁷⁵⁸⁾ [geen concrete aanwijzing dat het effectief de raadsheer was; niet zeker vermits er in Brugge ook een Joos de Bul voorkomt]

Stichtingen : * akte van verdeling van de goederen van Joris de Bul, geen expliciete vermelding van testament; zijn broer meester Pieter de Bul en de twee kinderen van Pauwels de Bul droegen de kosten van een wekelijkse mis, gesticht door wijlen Joris de Bul, in de parochiekerk "vanden Wostine" [heerlijkheid Woestine] bij Ieper en van het vierendeel van een zerk in de Sint-Jacobskerk te Gent; deze zerk moest op het graf van wijlen Joris de Bul gelegd worden; Jacob de Bul, de andere broer en eveneens erfgenaam, droeg niet bij in de kosten ⁽⁷⁷⁵⁸⁾ ⁽⁷⁷⁵⁹⁾; stichting van een sacramentsmis, die elke donderdag moest gevierd worden voor Onze Lieve Vrouwe achter het koor in de Sint-Jacobskerk te Gent, door Joris de Bul en zijn echtgenote Kateline Sersanders; hiervoor gaven ze een erfelijke rente bezet op stukken grond; stichting gedaan op 20/12/1470; vier jaar later werd deze stichting bevestigd door Kateline Sersanders, ondertussen hertrouwd met Joris de Wale ⁽⁷⁷⁵⁸⁾

Begraafplaats

grafsteen in de Sint-Niklaaskerk te Gent ⁽³²⁷⁸⁾ "Invisus fuit Gandavensibus a quibus anno 1452 missus fuit in exilium, bonaque ejus fisco civitatis adjecta fuerunt" ⁽⁷⁷⁵⁸⁾
in de OLV-kerk te Brugge is er een grafsteen met waarin verschillende familieleden van de Bul begraven liggen, namelijk Pieter de Bul (hoofdman, gestorven op 12/07/1449), Johanna Bonin, Marie van Rijssele, (respectievelijk eerste en tweede echtgenotes), Joos de Bul, [zoon, gestorven op 12/10/1488] en Catharina de Bakkere diens echtgenote. In de OL.V-kerk zouden er nog andere monumenten van de familie de Bul geweest zijn, die nadien door de kerkmeesters werden verkocht; de hogervermelde Joos de Bul lag samen met zijn echtgenote effectief begraven in het Sint-Joosgodshuis te Brugge (7759 ⁽⁷⁷⁶⁰⁾

Referenties

(634) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1963, 55v
(658) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1966, 129r
(766) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1994, 128r
(902) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2054, 138v
(2468) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2390
(2471) SIMONS (J.-L.),De functionarissen bij de Raad van Vlaanderen (1467-1476). Een onderzoek naar de sociale invloeden bij de samenstelling van de Raad, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Gent, 1992: , 62-65
(2472) COCKSHAW (P.), Le personnel de la chancellerie de Bourgogne-Flandre sous les ducs de Bourgogne de la maison de Valois, 1384-1477, Kortrijk-Heule, 1982: , 87-97, 171-178, 215
(2855) Nelis, XLV
(3278) Graf- en gedenkschriften, II, 211
(3279) COCKSHAW (P.), Le personnel de la chancellerie de Bourgogne-Flandre sous les ducs de Bourgogne de la maison de Valois, 1384-1477, Kortrijk-Heule, 1982: , 172
(3280) COCKSHAW (P.), Le personnel de la chancellerie de Bourgogne-Flandre sous les ducs de Bourgogne de la maison de Valois, 1384-1477, Kortrijk-Heule, 1982: , 179
(3281) COCKSHAW (P.), Le personnel de la chancellerie de Bourgogne-Flandre sous les ducs de Bourgogne de la maison de Valois, 1384-1477, Kortrijk-Heule, 1982: , 214
(3648) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21804, 28r
(4023) HLS2-3, 501, ... passim, 739
(4172) Stadsarchief Brugge: , Register van Wetsvernieuwingen 1468-1501
(4306) HANCKE (K.), Conflict en confiscatie. Een bijdrage tot de kennis van de sociale structuren te Gent op het einde van de XVe eeuw, onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1995, bijlagen: , 34
(4449) DE LIMBURG-STIRUM (T.) (ed.), Cartulaire de Louis de Male, 1348-1356, 3 dln., Brugge, 1898-1901: , I, 92
(4489) BOONE (M.),Gent en de Bourgondische hertogen ca. 1384 - ca. 1453. Een sociaal-politieke studie van een staatsvormingsproces (VKAWLSK, KL, jg. 52, nr. 133), Brussel, 1990:
(4520) DE MEYER (I.), Sociale strukturen te Brugge in de 14e eeuw, in: W. Blockmans e.a. (ed.), Studiën betreffende de sociale strukturen te Brugge, Kortrijk en Gent in de 14e en 15e eeuw (SL, 63), 3 dln., Kortrijk - Heule, 1971: & Vanderpijpen, 406-407
(4535) VERGRIETE (Th.), Indices op de poortersboeken van Sint-Winoksbergen, Handzame, 1968: , 41
(5347) Stadsarchief Brugge: , Magistraatslijst
(5378) GILLIODTS-VAN SEVEREN (L.), Inventaire des Archives de la Ville de Bruges: section première: inventaire des chartes. Première série: treizième au seizième siècle, 6 dln.+ tables, Brugge, 1871-1876: , V, 131
(5752) BERLIERE (U.) e.a., Monasticon Belge (voortgezet door het Centre National de recherche d'histoire religieuse): , III/2, 493
(5753) NELIS (H.) (ed.), Documents relatifs au grand schisme. Tome III. Suppliques et lettres de Clément VII (1379-1394), Rome, 1934: , 224
(5956) COOLS (C.H.), Met raad en daad? Een doorkijk op een landelijke elite. Aristocratie in de Rijselse Kasselrij naar het einde van de vijftiende eeuw toe, ontuigegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1992: , 142-143
(6240) Koninklijke Bibliotheek Albertina, Brussel: , FM, Hs. 103, II, passim
(6272) JANSSENS (L.), Feodaliteit in het Brugse Vrije. De ambachten Moerkerke, Oostkerke, Dudzele, Lissewege en de stad Damme (begin XIVde - begin XVde eeuw), onuitgegeven licentiaatsverhandeling KUL, Leuven, 1984: , 102
(6423) DE SCHOUTHEETE DE TERVARENT (A.), Livre des feudataires des comtes de Flandre au Pays de Waes aux XIVe, XVe et XVIe siècles (Publications extraordinaires du Cercle Archéologique du Pays de Waes, 9), Sint-Niklaas, 1872: , 165
(6476) dossier Boone met nota's uit schepenregisters SAG
(6477) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 1090, 19v
(6478) GAILLIARD (J.), Bruges et le Franc, ou leur magistrature et leur noblesse avec des données historiques et généalogiques sur chaque famille, 6 dln., Brugge, 1857-1864: , III, 9, 12
(6479) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 1068, 88v
(6983) Electronische databank van SCHOUPS (I.) met de Gentse magistraatslijsten voor de Bourgondische periode:
(7251) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 1068, 88v
(7331) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 1111, 131
(7440) FRIS (V.) (ed.), Dagboek van Gent van 1447 tot 1470 met een vervolg van 1477 tot 1515, 2 dln., Gent, 1901-1904: , I, passim, II, passim
(7489) DU FRESNE DE BEAUCOURT (G.) (ed.), Mathieu d'Escouchy, Chronique, 3 dln., Parijs, 1863-1864: , I, 379
(7507) VAN DER MEERSCH (P.C.) (ed.), Memorieboek der stadt Ghendt van 't jaar 1301 tot 1793 (Maatschappij der Vlaamsche Bibliofielen, 2de reeks, 15), 4 dln., Gent, 1859-1861: , I, 234
(7537) GILLIODTS-VAN SEVEREN (L.), Inventaire des Archives de la Ville de Bruges: section première: inventaire des chartes. Première série: treizième au seizième siècle, 6 dln.+ tables, Brugge, 1871-1876: , bvb. V, 192 en passim
(7550) Stadsarchief Gent: , 330/24, 568r
(7758) MOERMANS (K.), De culturele expressies van de raadsheren van de Raad van Vlaanderen (1419-1477), onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1999:
(7759) Stadsarchief Gent: , 330/32, 84r
(7760) VERMEERSCH (V.), Grafmonumenten te Brugge vóór 1578, 3 dln., Brugge, 1976: , 177, 341
(7931) DUMOLYN (J.), De Brugse opstand van 1436-1438 (Standen en Landen, CI), Kortrijk-Heule, 1997: , 155, 235, 247, 304, 329
(8016) BRAND (H.), KRUSE (H.) e.a. , o.l.v. PARAVICINI (W.), Databank van de Bourgondische hovelingen, Deutsches Historisches Institut te Parijs: