Pauwels van Overtvelt

Sociaal

Antecedenten en origine: * Brugse familie, betrokken in handel en geldverkeer; waarschijnlijk een hosteliersfamilie ⁽⁷¹³⁹⁾

Familie: De familierelaties blijven hier zeer onduidelijk en verwarrend: Pauwels van Overtvelt, "raadgever van stad Brugge" eerste helft 15de eeuw ⁽⁴⁵⁵²⁾ [zijn oom?] Deze Pauwels had een natuurlijke zoon Jacob; die studeerde te Parijs en Leuven en werd doctor in legibus en kanunnik van het Sint-Donaaskapittel te Brugge 1442-1477; hij werd beschuldigd van verkrachting en concubinaat; het laatste erkende hij ⁽⁴⁵⁵²⁾ Deze Jacob was een neef [?] van onze Pauwels ⁽⁴⁵⁵²⁾ [volgens De Keyzer]; hij was ook een neef van Evrardus van Overtvelt, abt van Ter Duinen 1442-1457 ⁽⁴⁵⁵²⁾ ⁽⁴⁶⁷¹⁾ [die was dus een broer van raadsheer Pauwels van Overtvelt?] Er was ook een Everaerd van Overtvelt hostelier te Brugge v1412 ⁽⁷¹³⁹⁾ Carolus van Overtvelt, broer van de vermelde Jacob, en dus neef van Pauwels, was eveneens kanunnik van het Sint-Donaaskapittel 1454, deken 1492-1499 ⁽⁴⁵⁵²⁾; kanunnik van het Sint-Pieterskapittel te Torhout ⁽⁴⁶⁸⁵⁾ [of is hij dezelfde als de Carolus die Pauwels' zoon was en is De Keyzer dus verkeerd?] Heer Everaert van Overtveldt, monnik te Baudelo na 1432; abt van Ter Duinen 1442 - 1457, verkozen omwille van zijn broer Paul, raadsheer bij RVV, en terwijl zo ook Guillaume Fillastre, bischop van Verdun, vermeden werd die uit was op het uitbreiden van zijn beneficies - maar als abt kreeg hij een slechte beoordeling ⁽⁵⁶⁰⁰⁾ ⁽⁵⁶⁰¹⁾ [Pauwels was op dat moment echter nog geen raadsheer, maar kan die invloed ook als secretaris hebben laten gelden]

Huwelijk

Getrouwd met de Portugese hofdame Lyennor ⁽⁶⁸²⁾ / Leonarda ⁽⁴¹⁰⁸⁾; die was al eerder gehuwd geweest met een zekere Machefoing, en had uit dit huwelijk al een dochter Isabeau ⁽⁶¹⁹¹⁾; hij kreeg in 1438 ter bevordering van zijn huwelijk een gift van 1200 lb van 40 gr van de hertogin en hun toekomstig kind kreeg 15 lb van de hertog ⁽⁶¹⁹¹⁾ Hij stelde zich borg voor zijn schoonvader Philippe de Chassa ⁽³⁵⁴⁷⁾ [ging het om een tweede huwelijk?]

Nageslacht

Dochter: zijn dochter die hij verwekt had bij Lienor Rodrigues, Adrienne Deschamps, werd hofdame bij Isabella van Bourbon ⁽⁶²⁰⁷⁾ Zoons: * zijn zoon Charles, die hij verwekt had bij Lienor Rodrigues, werd clericus in het bisdom Utrecht [niet gespecificeerd] op 8-jarige leeftijd in 1448 ⁽⁶²⁰⁷⁾ ⁽⁶²⁸²⁾; in 1448 reserveerde paus Nicolaas V een prebende te Utrecht voor zijn 8-jarige zoon ⁽⁴⁶⁹⁹⁾; Kaerle van Overvelt [= de Campis]: clericus uit het bisdom Doornik; collatie op 23/7/1460 als proost van het Sint-Pieterskapittel te Torhout; in 1481 kanunnik van de 9de prebende te Sint-Donaas in Brugge, waar hij in 1492 deken werd; zoon van een priester en een gescheiden vrouw, slechts in 1496 toelating tot het priesterschap; overleden 19/5/1499 ⁽⁵⁶⁰⁶⁾ [is dit dan een gelijknamige?]; hij droeg een meestertitel v1482-83 ⁽⁶⁶⁴¹⁾ * een zoon Jan ⁽⁶⁶⁴¹⁾ =? Jan van Overtvelt schepen van Brugge 1470, vinder van de makelaars 1474 [voor de "cnapen"], raadslid van Brugge 1475, kerkmeester van Sint Donaas 1475, deken van de mutsereders 1475, deken van de vogelmarkt 10/1477 ⁽⁴¹⁶⁷⁾; Jan van Overtvelt vernieuwde op 25/9/1483 zijn eed als baljuw van Oudenburg ⁽⁴⁷⁵⁷⁾; legde op 16/6/1490 de eed af als baljuw van Ieper ⁽⁴⁷⁶⁵⁾ * een zoon Philippe ⁽⁶⁶⁴¹⁾; "panetier" aan het hof van FdG, 3 maanden per jaar: van april tot juni, aan 18 s per dag, sinds 28/12/1465 ⁽⁸⁰²³⁾ Philips van Overtvelt schepen van Brugge 1472 ⁽⁴¹⁶⁷⁾ Bastaarden: een bastaard Coppene, verwekt bij Michelette van Douay ⁽⁷¹⁵⁸⁾

Netwerken

hij was kerkmeester van de OLV-kerk te Brugge ⁽⁷¹⁵⁸⁾
zijn knecht Pierre de la Bruyère, "baccalaureus in decretis", werd zeker dankzij zijn invloed in 1435 benoemd als ontvanger van de gruerie van Chalons ⁽⁶¹⁹¹⁾
hij had een klerk Cornille Pieterszone v1443, 1449 ⁽⁶²⁰⁷⁾
in 1435 had hij al bij kooplieden of wisselaars uit Genua bemiddeld, voor een lening waarbij de hertogin haar juwelen in onderpand had gegeven ⁽⁶²⁰⁷⁾
in 1436 kocht Roland Pipe, secretaris en ontvanger van de graaf van Charolais ⁽⁶²⁰⁷⁾ en penningmeester van de graaf van Charolais, drie renten op de stad Antwerpen: één van 57 gulden penningen op zijn leven en dat van zijn vrouw Madeleine Deschamps, een andere van 25 op zijn leven en dat van zijn zuster Marie Pipe, nog één van 25 op de levens van zijn vrouw en van Jan van Overtvelt, wettige zoon van Pauwels van Overtvelt ⁽⁶¹⁹¹⁾
in 1443 kreeg hij een gift van de stad Dijon in wijn en haver, voor al het goede dat hij voor de stad had gedaan ⁽⁶¹⁹¹⁾ ⁽⁶²⁰⁷⁾
mr. Pauwels van Overtvelt, Jan de Baenst, heer van Sint-Joris en Anselmus Adornes, oud-burgemeesters van Brugge en van adel [sic], werden op 8/5/1477 gefolterd te Brugge en veroordeeld tot verbeurdverklaring en om zich in een klooster terug te trekken; na zijn openbare foltering en vernedering werd Overtvelt veroordeeld tot betaling van 200 lb gr, die hij onmiddellijk betaalde [Janssens zegt hier in feite twee tegenstrijdige dingen] ⁽⁵⁹⁰⁹⁾ ⁽⁷⁵¹⁰⁾
op een heerlijke dingedag op 16/10/1483 werd hij door de vierschaar van Brugge verbannen omdat hij zich als burgemeester zoveel had laten corrumperen en zelfs een vals vonnis had gewezen ⁽⁷⁵¹⁰⁾
een van Overtvelt was tussenpersoon in een transactie te Brugge tussen een koopman uit Keulen en een uit Florence [Gilliodts vermeldt de voornaam niet en de originele bron is niet meer te vinden in het SAB] ⁽⁸⁰⁰³⁾

Overlijden

Gestorven vóór 12/7/1484 ⁽⁶²⁸²⁾ [uit reliëfrekeningen] Gestorven op 19/11/1483 ⁽⁶²⁸²⁾ ⁽⁶⁶⁴⁰⁾ Volgens Despars nam hij vlak na zijn verbanning op 16/10/1483 de benen naar Brussel en stierf kort daarna ⁽⁷⁵¹⁰⁾

Contemporaine vermeldingen

Eustache Deschamps, baljuw van Senlis 1389-1404 ⁽³⁸⁰⁹⁾
Florens Deschamps ontvanger van Sluis v1423 ⁽⁸¹⁾, idem 1445 ⁽²⁷⁵¹⁾; in januari 1460 was hij al overleden en werd zijn bastaarddochter Katherine gelegitimeerd ⁽³⁴⁹³⁾ tegen de som van 4000 gr ⁽⁵⁸⁸⁸⁾
Henry Deschamps, kamerknecht van "mademoiselle de Ghelre" [de hertogin van Gelre], hij kreeg 2 mark zilver bij de doop van zijn kind v1446 ⁽⁷⁶⁰⁾, plaatsvervangend "archier" aan het hof van FdG, sinds 3/7/1450 ⁽⁸⁰²³⁾
Arnoul Deschamps, plaatsvervangend "archier" aan het hof van FdG sinds 30/5/1453 ⁽⁸⁰²³⁾
Pierret Deschamps, "archier" aan het hof van FdG sinds 18/9/1455 ⁽⁸⁰²³⁾
Jehan Deschamps kanunnik van het Sint-Pieterskapitel te Rijsel v1432 ⁽³³⁴⁸⁾ maistre Jehan Deschamps, kanunnik van het Sint-Pieterskapittel te Rijsel v1435, 1439, 1445, gestorven 1461, was ook scholaster van het kapittel, zijn "cousins germains" Jan Wielant, Florens Wielant, Guillaume du Bus en Guillaume Waflart erven ⁽³⁴⁵⁹⁾, raadsheer zonder wedden of pensioen die de hertog vele diensten had bewezen bij de visitatie van processen en rekwesten e.d. ⁽³⁴⁹⁰⁾
Jehan Deschamps raadsheer, diende de hertog bij visitaties, processen, rekwesten, appointementen en andere kwesties v1425-1428 ⁽³⁴⁹⁰⁾ ⁽³⁴⁹¹⁾; testament van 8/5/1461 ⁽³⁴⁹⁵⁾; maistre Jehan Deschamps commissaris in een zaak van de RVV, samen met maistre Tristran le Stier v1428 ⁽¹⁹⁹⁴⁾
in 1462 werden tegen de som van 960 gr per persoon de bastaarden Jehanne, Baudouin, Jehan, Pierre en Marie gelegitimeerd, van raadsheer Jehan Deschamps, subdiaken, kanunnik van de kapittels van Doornik en Rijsel ⁽³⁴⁹²⁾ ⁽⁵⁸⁸⁸⁾
maistre Jehan Deschamps kanunnik van het Sint-Pieterskapittel te Rijsel v1471 ⁽⁴²⁷⁾; in hetzelfde jaar als raadsheer, deed hij een gift van 145 lb van 40 gr aan de hertog, voor redenen waarvan de hertog geen melding wilde maken ⁽⁹⁶¹⁾
Antoine Deschamps, heer van Montrambert en Jean Deschamps, heer van Montrambert en kapitein van Montmorey behoorden tot de officieren van Margareta van Oostenrijk, periode 1504-1530 ⁽²⁷⁵⁰⁾
Jan van Overtvelt f. Michiels, deken van de Brugge waranders van de Engelse wol 1470, deken van de Brugse vogelmarkt 1472 ⁽⁴¹⁶⁷⁾
Johannes de Campis, kanunnik van het Sint-Pieterskapittel te Torhout v1496 ⁽⁴⁶⁸⁵⁾
Robert de Campis, deken van het kapittel van Amiens v1431 ⁽⁴⁶⁴⁴⁾
Robert Deschamps, deken van Reims, officiaal van Doornik v1438 ⁽⁵⁶⁰⁴⁾
Jean Deschamps, kannunik van het Sint-Pieterskapittel te Rijsel; kreeg in 1453 bij testament [opgesteld in hetzelfde jaar] een legaat van wijlen collega-kannunik Pierre de Rosay ⁽⁵⁶⁰²⁾
Johannes de Campis, priester van het bisdom Terwaan, vroeg een beneficium afhankelijk van het Saint-Gérykapittel te Kamerijk of van de Sint-Pieterskerk te Rijsel [het bisdom Doornik]; niettegenstaande het bezit van een kapelanij v1394 ⁽⁵⁶⁰³⁾
Jean Descamps geadeld in 1425 ⁽⁶⁶³⁹⁾
Robertus de Campis bezat de helft van een prebende van de parochiekerk van het H. Graf van Saint-Omer; later [ca 1428] werd hij kanunnik met prebende en deken van de kerk van Reims; in 1438 ook officiaal van Doornik en in 1440 aartsdiaken van Terwaan ⁽⁵⁶⁰⁵⁾
Gilles Deschamps, leenhouder van de Stenen Man van Oudenaarde v1470 ⁽⁷²³¹⁾

Carrière

Zelf was hij oorspronkelijk hostelier [=?] ⁽⁷¹⁵⁸⁾ Voogd van het Potteriehospitaal te Brugge 1464-1481 ⁽⁷¹⁵⁸⁾ Burgemeester van schepenen 1452 en afgevaardigde op Ledenvergadering v10/1452, 1453, 1457 , 1459 ⁽⁶⁰⁴⁵⁾, 1480 ⁽⁶⁰⁹⁵⁾ Burgemeester van schepenen van Brugge 1455, 1458 ⁽⁵³⁴⁸⁾ 1475 ⁽⁴¹⁶⁷⁾ Hoofdman van het OLV-zestendeel te Brugge 1473 ⁽⁴¹⁶⁷⁾

Secretaris van de hertog en de hertogin v1438, 1449 ⁽⁸⁰²³⁾ Secretaris van de hertog v1433 ⁽⁶²⁰⁷⁾, v1436 ⁽⁶¹⁹¹⁾, v1438 ⁽³⁰⁵⁴⁾ v1440 ⁽⁶⁸²⁾, v1442 ⁽⁷⁰⁸⁾ Secretaris van de hertogin, zeker vanaf 1435 ⁽³⁵⁴⁷⁾, v1437 ⁽⁶¹⁵⁾, 1440 ⁽⁶⁶⁸⁾, 1442 ⁽⁷⁰⁸⁾, 1443 ⁽⁷¹⁷⁾, 1446 ⁽⁷⁵⁶⁾ Algemeen ontvanger van financiën van de hertogin vanaf 1441, aan 100 fr per jaar ⁽⁶²⁰⁷⁾, v1443 ⁽⁷¹⁷⁾, 1446 ⁽⁷⁵⁶⁾, 1447 ⁽¹³⁴⁹⁾; kreeg in 1447 van haar de opdracht al haar inkomsten en uitgaven van de heerlijkheid Kassel, die ze van de hertog had gekregen, te centraliseren ⁽³⁴⁹⁴⁾; in 1453 stond hij niet meer in haar dienst ⁽⁶²⁰⁷⁾

Baljuw van Brugge 1460-1469, vanaf 1468 nog slechts als plaatsvervanger voor zijn schoonvader Philippe de Chassa ⁽³⁵⁴⁷⁾; baljuw van het leenhof van de Burg van Brugge v1465 ⁽⁴¹¹⁰⁾

Watergraaf van de stad Brugge vanaf 26/3/1467 op verzoek van de wet van Brugge ⁽⁴¹⁷⁸⁾ [hij was toen baljuw van Brugge; de stad kreeg vele klachten m.b.t. hun waterbeheer en vroeg hun baljuw hier vanwege hun bestuur verantwoordelijkheden in op te nemen]

Hoofdcarrière

Raadsheer in de RVV, vanaf 9/7/1454 [waarschijnlijk zijn eedaflegging], aan de normale wedde maar onder de voorwaarden verklaard in de zevende rekening van Lauwereins de Maech [waarschijnlijk 1454-1455, niet bewaard]; dit heeft waarschijnlijk te maken met functies aan het hof en wanneer hij waarvoor betaald werd op welke rekening; tussen 9/7/1454 en Sint-Jan 1458 91 dagen aanwezig en tussen 6/7/1458 en 22/7/1458 17 dagen aanwezig ⁽¹⁷²⁸⁾; op 22/8/1460 werd hij vervangen door Gerard van Kooigem, en voor de tussenliggende periode niet meer betaald ⁽¹⁷⁷⁷⁾ ⁽¹⁷⁷¹⁾ [daarna werd hij baljuw van Brugge] Hij was aanwezig op de zittingen in 1457 ⁽²³⁴¹⁾, 1460 ["Deschamps"] ⁽²³⁷⁵⁾, 1462 ["de bailliu van Brugghe"] ⁽²⁴¹⁵⁾

Taken en dienstreizen

samen met Colard Danc en Roland van de Vlamincpoorte werd hij in 1471 door de hertog aangesteld om toezicht te houden op de waterlopen die met de Brugse Leie in verbinding stonden en ervoor te zorgen dat ze voldoende werden uitgediept en gereinigd ⁽⁴¹¹⁷⁾
actief betrokken bij de diplomatie van de hertogin, o.a. bij de onderhandelingen met de Engelsen te Calais in 1439 ⁽⁶²⁰⁷⁾
in 1437 moest hij voor de hertogin geld lenen om Harpin de Ricaumez, de seneschalk van Pontieu, de heer van Auxy en hun mensen uit te betalen, die voor Le Crotoy hadden gediend ⁽⁶²³⁾
vertegenwoordiger van de stad Brugge in de onderhandelingen met de Duitse Hanze in 1457 ⁽⁴¹⁰⁶⁾
hij was regelmatig commissaris van wetsvernieuwingen ⁽³⁰⁵⁴⁾: commissaris van wetsvernieuwingen samen met Simon de Lalaing, kamerling en mr. Jan Schareel, secretaris en "garde de l'épargne", voor de schepenbanken van Aardenburg, Eeklo, Kaprijke en Lembeke en voor de kerkmeesters van de OLV-kerk van Aardenburg en om de rekeningen te horen, v1459 ⁽²⁸⁸⁸⁾; samen met Josse de Lalaing, raadsheer, Antoine Marnet, aalmoezenier van de hertog en Pieter Bladelin, raadsheer, werd hij als baljuw van Brugge in 1464 commissaris voor de wetten van Oudenburg, Oostende, Blankenberge, Damme, Hoeke, Monnikerede en Sint-Anna ter Muiden ⁽²⁹⁰³⁾; te Brugge 1441 samen met Jehan du Bois en Jan de Baenst ⁽⁴¹⁰¹⁾, 1443 samen met Francois de Gand ⁽⁴¹⁰²⁾; te Oudenaarde 1462 samen met mer Josse de Lalaing en Jan Schareel; 1463 samen met Josse de Lalaing en mr. Ryckaert Utenhove; 1464 idem; 1465 idem; 1469 in de plaats van Philippe de Commynes, samen met Guy de Brimeu en Jacob Donche; 1470, idem, samen met Jan de Baenst en Jacob Donche ⁽⁴²⁷⁹⁾; te Ieper 1465, 1466, 1467, 1470 ⁽⁶²³⁶⁾

Kerkelijk: * kanunnik te Kortrijk, evenwel nog zonder prebende ["sub expectatione", maar hij zou die nooit krijgen], benoemd door de hertogin, in 1440 was hij geen kanunnik meer ⁽⁴⁵⁶²⁾

Giften

hij kreeg in 1438 een gift van 1200 lb van 40 gr voor zijn goede diensten en ter bevordering van zijn huwelijk, door de hertogin geregeld, met de Portugese hofdame Lyennor Rodigres ⁽⁶⁸²⁾; deze kreeg in 1442 nog een gift van de hertogin ⁽³⁴⁹⁶⁾

Bezit

Leen- en grondbezit: * mr. Pauwels van Overtvelt hield in 1435 een leengoed van 35 gemeten, 2 linen, 64 roeden, gelegen op diverse plaatsen in Zuienkerke-Ambacht, in Zuienkerke zelf en in Nieuwmunster; hij hield er ook de helft van het ammanschap van het Ambacht, met alle heerlijkheden, rechten en emolumenten; hij hield er ook een leengoed van 25 gemeten in Zuienkerke, genaamd tGoed ten Oosthove, met alle huizen, bomen, boomgaarden, duivenkoten en een korenmolen; met twee achterlenen ⁽⁷⁵⁷⁸⁾ * Pauwels van Overtvelt, Brugs poorter, verwierf na 1438 het leen Ten Walle, met een foncier van 13 gemeten, gehouden van de Burg van Brugge, voordien in bezit van Roeland van Halewijn, heer van Uitkerke; zijn zoon Karel erfde het ⁽⁶²⁸²⁾ * zijn zoon Jan erfde in 1483-84 de helft van het ammanschap van Zuienkerke met alle rechten, dat had toebehoord aan mr. Pauwels, en eveneens een leen van 25 gemeten in die parochie, gelegen ten Zuidoosten van de kerk, geheten tGoed ten Oosthove ⁽⁶⁶⁴¹⁾ * op dat moment erfde zijn andere zoon mr. Charles een leen van 14 gemeten geheten tGoet ten Wale in Lissewege-Ambacht, en een ander leen van 35 gemeten 2 linen 64 roeden in dezelfde parochie ⁽⁶⁶⁴¹⁾, maar in 1484-85 betaalde zijn broer Filips er verheffingsgeld op, omdat het onterecht in bezit van Charles was gekomen en zijn vader het hem indertijd als huwelijksgift beloofd had ⁽⁶⁶⁴²⁾ * in 1463 gaf de RK, na raadpleging van voormalig algemeen ontvanger Lauwers de Maech en watergraaf Jan Utenhove, gunstig advies over de indijkingswerken die Van Overtvelt en zijn vennoten wilden ondernemen, vermits dit het publieke nut en de domaniale inkomsten van de vorst ten goede zou komen; die bedijking moest evenwel afgewerkt zijn voor 24/6/1467 ⁽⁷⁶⁶⁵⁾

Ambtsbezit

in 1440 pachtte hij de ambten van klerkschap van de Gouvernance en het Soeverein-baljuwschap van Rijsel, Douai en Orchies, vacant door het overlijden van maistre Jehan de Gand; de hertog zette deze pacht om in een gift voor het leven, mits betaling van 300 fr van 32 gr per jaar, een som die in 1447 werd gehalveerd omdat deze officies niet meer zoveel zouden opgebracht hebben als daarvoor ⁽¹³⁴⁸⁾ ⁽⁶²⁰⁷⁾; in 1465 pachtte hij ze voor 240 lb van 40 gr per jaar ⁽⁷⁶⁶⁸⁾; dit was duidelijk een betwiste zaak want in 1473 bekloeg hij zich bij de RK dat men hem nu 100 fr achterstal vroeg voor deze pacht terwijl hij beweerde brieven te hebben gekregen van FdG waarin deze hem deze pacht voor het leven gaf; maar bij het overlijden van de hertog in 1467 werd dit pensioen in de rekeningen geroyeerd omdat er geen ratificatie was voor deze gift ⁽⁷⁶⁷⁶⁾

Huizenbezit: * hij verbleef meestal te Brugge, in een woning waar hij op 3/10/1443 de hertogin, samen met de heer van Beaujeu en de gravin van Etampes, ontving voor een diner ⁽⁶²⁰⁷⁾ * hij mocht ook verblijven in een kamer van het Prinsenhof te Brugge ⁽⁶²⁰⁷⁾

Rentenbezit: * in 1438 kocht hij een lijfrente van 3 lb gr op de levens van zijn vrouw Alienor en zijn bastaard Coppin ⁽⁷¹⁵⁸⁾ * op 9/10/1460 droegen hij en zijn vrouw Leonarda een rente van 2 lb 6 s 3 d 1 halling en 6 mijten gr, bezet op verscheidene eigendommen te Sluis, over aan de dismeesters van de OLV- kerk te Brugge, om voor de eeuwigheid op de vooravond van de feestdag van Sinte Catharina een bedeling te doen van 60 proven, iedere prove ter waarde van 6 d gr, en jaarlijks een jaargetijde te vieren met vigiliën, commandatiën en een requiemmis ⁽⁴¹⁰⁸⁾ ⁽⁴⁶²⁶⁾

Krediet: * hij kreeg in 1437 een lening terugbetaald van 100 fr van 32 gr ⁽⁶²⁷⁾; * in 1438 kreeg hij gedeeltelijk een lening terugbetaald van 3000 fr van de hertog, die hij hem nog als "riche bourgeois" van Brugge had geleend ⁽³⁰⁵⁴⁾ * in 1445 kreeg hij 1300 lb terug die hij geleend had aan de hertogin voor haar reis van Chalons naar Champagne ⁽³⁰⁵⁴⁾ * in 1455 kreeg hij een lening van 400 lb van 40 gr terugbetaald ⁽³⁰⁵⁴⁾

Cultureel

Wapen : * goud, met een dwarsbalk van keel, waarboven een zwaard van zilver, dwars geplaatst ⁽⁷⁸³⁵⁾

Studies: * meestertitel ⁽⁶⁰⁴⁵⁾

Talenkennis: * natuurlijk was hij tweetalig ⁽⁶²⁰⁷⁾

Boekenbezit: * eigenaar van manuscripten, niet gespecificeerd maar het ging om getijdenboeken en liturgische werken ⁽³⁰⁵⁴⁾ * zijn kozijn Jacobus, doctor in de rechten, lag in 1473 in conflict met zijn vader omdat hij boeken over burgerlijk recht die hij van zijn vader in bruikleen had gekregen, niet wilde teruggeven ⁽⁴⁵⁵²⁾ * zijn getijdenboek bevindt zich in de Koninklijke bibliotheek, ms. IV 95; het is deels in het Latijn en deels in het Frans opgesteld en bevat 13 miniaturen; het werd rond 1475 vervaardigd en zjn wapen staat erin afgebeeld op f° 21r ⁽⁷⁸³⁵⁾

Gilden

deken van de broederschap van OLV van de Droogenboom te Brugge v1469 ⁽⁷¹⁵⁸⁾ ⁽⁷⁸³⁵⁾

Stichtingen: * hij deed donaties aan de armentafels van de OLV-parochie te Brugge ⁽⁷¹⁵⁸⁾ ⁽⁷⁸³⁵⁾ * Pauwels van Overvelt had een kapel opgericht in de Onze Lieve Vrouwekerk te Brugge; in 1498 schonken de kinderen van Pauwels van Overtvelt, Charles van Overtvelt, proost van de collegiale kerk van Torhout en deken van de collegiale kerk van Sint-Donaas te Brugge, Jan van Overtvelt en Catherine van Overtvelt weduwe van Josse van Wulfsberghe, het gebruik van de kapel aan Martin de Calonne, de deken van de Gilde van de Drie Santinnen; deze kapel was gelegen ten zuiden van het altaar van de Drie Santinnen, met name de Heilige Maria Magdalena, Heilige Catharina en de Heilige Barbara; deze gilde had reeds een andere kapel gelegen naast deze van Paul van Overtvelt, opgericht in 1489 ⁽⁷⁸³⁵⁾ ⁽⁷¹⁵⁸⁾ ⁽⁶⁶⁴⁰⁾ * in dezelfde kerk had hij een aantal stichtingen gedaan: 4 missen per week en 2 jaargetijden, elk met 60 prebenden van 6 gr het stuk, namelijk telkens op de 25ste dag in mei en de 24ste dag in november; dat werd vastgelegd in een akte in de tresorie van de kerk en stond gegraveerd op zijn grafsteen ⁽⁶⁶⁴⁰⁾ ⁽⁷⁸³⁵⁾ * op 9/10/1460 droegen hij en zijn vrouw Leonarda een rente van 2 lb 6 s 3 d 1 halling en 6 mijten gr, bezet op verscheidene eigendommen te Sluis, over aan de dismeesters van de O.L.V. kerk te Brugge, om voor de eeuwigheid, op de vooravond van de feestdag van Sinte Catharina een bedeling te doen van 60 proven, iedere prove ter waarde van 6 d gr, en jaarlijks een jaargetijde te vieren met vigiliën, commandatiën en een requiemmis; op 11/11/1471 bevestigden Paul van Overtvelt en zijn echtgenote de akte van 09/10/1460 en droegen daarenboven een erfelijke rente op van 1 lb gr tourn aan de dismeester van dezelfde kerk in Brugge, een rente bezet op 4 ambachten te Brugge [schilders, zadelmakers, glazenmakers en spiegelmakers]; de dismeester moest op de dag van het jaargetijde van Pauwels van Overtvelt aan 4 personen van het ambacht van de volders 4 proven geven van de voornoemde 60; deze personen zouden offers komen brengen in de kerk; de deken en de gezworenen van het ambacht van de volders ontvingen ook 12 s van de rente van 2 lb 6 s 3 d halling en 6 mijten gr ⁽⁴¹⁰⁸⁾ ⁽⁷⁸³⁵⁾

Begraafplaats

in de kapel van Pauwels van Overtvelt in de Onze Lieve Vrouwekerk te Brugge lag hij samen met zijn echtgenote Lenarde begraven; zijn grafschrift : "Pauwels wijlen was raed en den dienaere van hooghe moghende ende zeere wel gheminde prinche hertoghe Philips van Bourgogne ende van Brabant grave van Vlaendren"; afbeelding van zijn wapens en van zichzelf en zijn echtgenote; Pauwels van Overtvelt is overleden op 20/11/1483 en zijn echtgenote op 29/05/1479 ⁽⁶⁶⁴⁰⁾ ⁽⁷⁸³⁵⁾
volgens Vermeersch overleed hij echter op 19/11/1483; de ligbeelden van hun grafmonument, een nisgraf, gingen verloren ⁽⁷⁸³⁶⁾ ⁽⁷⁸³⁵⁾
het was een wandgraf met nis, een rechthoekige, vlakke en gedeeltelijk in de wand gebouwde sarcofaag; tegen de achterwand van de nis stond een rechthoekige steen met grafschrift; op de deksteen lagen twee figuren, beiden met gevouwen handen, gesloten ogen en hoofdkussen; de mannelijke persoon is afgebeeld in wapenuitrusting met een leeuw aan zijn voeten, de vrouwenfiguur in lang kleed met hond aan de voeten; het grafschrift vermeldde zijn functie als raadsheer, eveneens melding van de gestichte missen en het jaargetijde, die Pauwels van Overtvelt in deze kerk gesticht had ⁽⁷⁸³⁶⁾ ⁽⁷⁸³⁵⁾

Referenties

(81) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4093, 40v
(269) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4105, 79r
(427) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4181, 36r
(615) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1961, 65v
(623) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1961, 11v (kladrekening)
(627) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1961, 55r (kladrekening)
(668) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1969, 49v
(682) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1969, 281v
(708) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1975, 85v
(717) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1978, 35r
(756) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1991, 162r
(760) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1991, 195r
(962) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2084, 49v
(1348) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1608, 18v
(1349) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1606, 200v
(1728) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4104, 81r
(1771) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4105, 93v
(1777) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4105, 94v
(1994) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2347, 395r
(2341) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2376
(2375) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2379
(2415) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2385, 219r
(2596) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 13706-13707
(2750) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 19018
(2751) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 20071
(2888) ARA, Rekenkamers, Oorkonden van het Zegelrecht (I: cedules; II: charters): II, 624
(2903) ARA, Rekenkamers, Oorkonden van het Zegelrecht (I: cedules; II: charters): II, 1041
(3054) COCKSHAW (P.), Le personnel de la chancellerie de Bourgogne-Flandre sous les ducs de Bourgogne de la maison de Valois, 1384-1477, Kortrijk-Heule, 1982: , 134, 172, 216, 228
(3348) HAUTCOEUR (E. ) (ed.), Cartulaire de l'Eglise Collégiale de Saint-Pierre de Lille, Rijsel, 2 dln., 1894: , 956
(3490) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1931, 109
(3491) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1938, 242v
(3492) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1608, 58v
(3493) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1607, 254r
(3494) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1606, 201v
(3495) HAUTCOEUR (E. ) (ed.), Cartulaire de l'Eglise Collégiale de Saint-Pierre de Lille, Rijsel, 2 dln., 1894: , 974, 998, 1030, 1058
(3496) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1975, 108v
(3547) VAN ROMPAEY (J.),Het grafelijk baljuwsambt in Vlaanderen tijdens de Bourgondische periode, Brussel, 1967 (VKAWLSK, KL, nr. 62): , 153, 223-224, 620
(3809) DEMURGER (A.), Guerre civile et changement du personnel administratif dans le royaume de France de 1400 à 1418: l'exemple des baillis et sénéchaux, in: Francia, 6, 1978, pp. 151-298: , 222
(4101) Stadsarchief Brugge: , Register Wetsvernieuwingen 1422-43, 139
(4102) Stadsarchief Brugge: , Register Wetsvernieuwingen 1422-43, 153
(4106) GILLIODTS-VAN SEVEREN (L.), Inventaire des Archives de la Ville de Bruges: section première: inventaire des chartes. Première série: treizième au seizième siècle, 6 dln.+ tables, Brugge, 1871-1876: , V, 399-401
(4108) Stadsarchief Brugge: , Gilde Drie Santinnen, 2
(4110) Stadsarchief Brugge: , Ambachten, cartularium kleermakers, f°44
(4117) Stadsarchief Brugge: , Rodenboek, f°262
(4167) Stadsarchief Brugge: , Register van Wetsvernieuwingen 1468-1501
(4178) Stadsarchief Brugge: , Pachtboek officiën, 32r
(4279) VAN LERBERGHE (L.) & RONSSE (J.) (ed.), Audenaerdsche Mengelingen, 5 dln., Oudenaarde, 1841-1852: , II, 204
(4552) DE KEYSER (R.), Het St. Donaaskapittel te Brugge (1350-1450). Bijdrage tot de studie van de hogere geestelijkheid tijdens de latere middeleeuwen, onuitgegeven doctoraatsverhandeling KUL, Leuven, 1972: , XXVII 10
(4562) VINDEVOGHEL (J.), Dekens en kanunniken van O.L.V. te Kortrijk van 1400-1481, onuitgegeven licentiaatsverhandeling KUL, Leuven, 1962: , 323-324
(4626) VANDERMAESEN (M.), Inventaris van het Oud Archief der kerkfabriek van O.L.V. te Brugge, Brussel, 1984: , 259
(4644) BLED (O.) (ed.), Régestes des évêques de Thérouanne, 500-1553, 2 dln., Saint-Omer, 1904-1907: , II, 15
(4671) RONSE (E.), Jaerboeken van Veurne en Veurnambacht, Veurne, 1853-1855: , 146
(4685) LOWYCK (A.), Ledenlijsten van het kapittel van St.-Pieter te Torhout, in: Album Archivaris Jos de Smet, Brugge, 1964, pp. 241-258: , 246, 254
(4699) VAUGHAN (R.), Philip the Good. The Apogee of the Burgundian State, Londen, 1970: , 215
(4757) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 33, 88r
(4765) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 33, 159v
(5348) Stadsarchief Brugge: , magistraatslijst
(5600) BERLIERE (U.) e.a., Monasticon Belge (voortgezet door het Centre National de recherche d'histoire religieuse): , III/2, 402
(5601) RONSE (E.), Jaerboeken van Veurne en Veurnambacht, Veurne, 1853-1855: , 125-127
(5602) Hautcoeur (1895), 329
(5603) BRIEGLEB (P.) & LARET-KAYSER (A.) (ed.), Documents relatifs au grand schisme, VI. Suppliques de Benoît XIII (1394-1422) (Analecta Vaticano-Belgica, 26-27), 2 dln. Brussel-Rome, 1973 : , 364
(5604) HAUTCOEUR (E. ) (ed.), Cartulaire de l'Eglise Collégiale de Saint-Pierre de Lille, Rijsel, 2 dln., 1894:
(5605) Baix (1947-55), 267
(5606) LOWYCK (A.), Ledenlijsten van het kapittel van St.-Pieter te Torhout, in: Album Archivaris Jos de Smet, Brugge, 1964, pp. 241-258: , 246
(5888) CARLIER (M.), Onwettige kinderen in de Bourgondische Nederlanden. Determinanten van hun plaats binnen de familie en binnen de maatschappij, onuitgegeven doctoraatsverhandeling RUG, Gent, 1998: , bijlage 2
(5909) JANSSENS (A.), Macht en onmacht van de Brugse schepenbank in de periode 1477-1490, in: ASEB, 133, 1996, pp. 5-45: , 34, 38
(6045) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regering van Filips de Goede (10 september 1419 - 15 juni 1467), dl I: na de onderwerping van Brugge (4 maart 1438), Brussel, 1995: , n° 1185, 1202, 1301, 1337 en passim
(6095) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regeringen van Maria van Bourgondie en Filips de Schone (5 januari 1477-26 september 1506), dl.I: tot de vrede van Kadzand (1492), Brussel, 1982:
(6191) BARTIER (J.), Légistes et gens de finances au XVe siècle: les conseillers des ducs de Bourgogne Philippe le Bon et Charles le Téméraire, Brussel, 2 dln., 1952-1955: , 84, 219, 123, 133
(6207) SOMME (M.), Isabelle de Portugal, duchesse de Bourgogne. Une femme au pouvoir au XVe siècle, Rijsel, 1998: , 163, 208, 240, 287, 327
(6236) Koninklijke Bibliotheek Albertina, Brussel: , FM, Hs. 103, II, passim
(6282) JANSSENS (L.), Feodaliteit in het Brugse Vrije. De ambachten Moerkerke, Oostkerke, Dudzele, Lissewege en de stad Damme (begin XIVde - begin XVde eeuw), onuitgegeven licentiaatsverhandeling KUL, Leuven, 1984: , 621-625
(6639) DE HERCKENRODE (J.), Nobiliaire des Pays-Bas et du comté de Bourgogne, 2 dln., Gent, 1865: , 3 [nobiliaire bij Filip]
(6640) GAILLIARD (J.), Bruges et le Franc, ou leur magistrature et leur noblesse avec des données historiques et généalogiques sur chaque famille, 6 dln., Brugge, 1857-1864: , II, 238, 272-73, 339, 525, VI, 330
(6641) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 17397, 1v
(6642) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 17399, 2r
(7139) GREVE (A.), Hansen, Hosteliers und Herbergen. Studien zum Aufenthalt hansischer Kaufleute in Brügge im 14. und 15. Jahrhundert, 2 dln., onuitgegeven doctoraatsverhandeling RUG, Gent, 1998: , W145
(7158) GALVIN (M.T.), The Poor Tables of Bruges, 1270-1477, unedited Ph. D. Columbia University, 1998: , 325-326
(7231) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 24640, 1r
(7510) DE JONGHE (J.) (ed.), Nicolaes Despars: Cronycke van den lande ende graefscepe van Vlaenderen (405-1492), 4 dln., Brugge-Rotterdam, 1840-1842: , IV, 126, 139, 235-236
(7578) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 3996, 122v
(7665) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17694
(7668) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17698
(7676) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17711
(7835) MOERMANS (K.), De culturele expressies van de raadsheren van de Raad van Vlaanderen (1419-1477), onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1999:
(7836) VERMEERSCH (V.), Grafmonumenten te Brugge vóór 1578, 3 dln., Brugge, 1976: , II, 284-286, 291
(8003) GILLIODTS-VAN SEVEREN (L.) (ed.), Cartulaire de l'ancienne estaple de Bruges. Recueil de documents concernant le commerce interieur et maritime, les relations internationales et l'histoire economique de cette ville, 4 dln., Brugge, 1904-1906: , II, 231
(8023) BRAND (H.), KRUSE (H.) e.a. , o.l.v. PARAVICINI (W.), Databank van de Bourgondische hovelingen, Deutsches Historisches Institut te Parijs: