Pierre de Hauteville

Sociaal

Antecedenten en origine: * het is onduidelijk uit welke streek in Frankrijk hij precies afkomstig was, misschien uit de Beauvaisis

Familie

Bastaardzoon van Pierre de Hauteville de oudere, heer van Ars en van Jehanne Mouton ⁽³¹⁵⁰⁾, gelegitimeerd in 5/1450 tegen 30 lb par ⁽³¹⁵¹⁾ = 600 gr ⁽⁵⁸⁸⁴⁾ ⁽¹⁴⁰⁹⁾ Vader: Pierre de Hauteville de oudere was schenker van de koning geweest en waarder van de munt van Doornik, daarna "escuier d'escuirie" van de hertogen van Bourgondië en algemeen muntmeester; hij trouwde in 1432 en werd in 1433 poorter van Rijsel; hij droeg de titel "prince d'Amours", hem toegekend op een soort rederijkersfeest te Rijsel ⁽³¹⁴⁹⁾; hij patroneerde in 1421 Jehan de Laigle, zodat de hertog deze man tot gevangenisbewaker van Mechelen benoemde ⁽⁶¹⁸¹⁾; v1422-23 ⁽⁷³⁴⁶⁾; hij ontving een gift van de hertog van 100 schilden van 40 gr en nog een gift van 200 fr koninklijk geld ⁽⁴⁴⁵⁾ ⁽⁴⁵⁷⁾; in 1424-25 een gift van 100 schilden van 40 gr voor goede diensten en onkosten ⁽⁴⁷⁹⁾; op 23/6/1426 werd hij benoemd tot algemeen muntmeester van de hertog, wegens zijn bijzondere kunde op het vlak van muntzaken, tegen een wedde van 400 fr van 33 gr ⁽⁴⁸⁷⁾; in 1429 kreeg hij een pensioen van 200 fr, toegekend ter compensatie van zijn oorlogsverliezen ⁽¹⁴¹¹⁾; hij was nog steeds algemeen muntmeester in 1431 ⁽⁵²³⁾; op 19/1/1432 kreeg hij opnieuw een commissie als algemeen muntmeester ⁽¹⁴¹⁰⁾; in 1432 kreeg hij 36 gouden nobels van 112 gr per stuk om een zilveren laken mee te betalen dat hij indertijd als gift van de hertog had gehad ter gelegenheid van zijn huwelijk ⁽⁵³⁸⁾; in 1434 was hij "escuier pannetier" en kreeg hij een gift van 80 lb van 40 gr wegens goede diensten ⁽⁵⁷⁰⁾; in 1436 kreeg hij een gift van 160 lb van 40 gr om zijn staat op te houden ⁽⁶⁰⁵⁾; in 1439 was hij nog steeds algemeen muntmeester en kreeg nog steeds "zoals elk jaar" een pensioen van 200 fr van 32 gr ⁽⁶⁴⁴⁾; in 1441 nog altijd ⁽⁶⁹²⁾; 1442 idem, zijn pensioen van 200 fr ⁽⁷⁰²⁾ en ook in 1442 nog eens 200 fr per speciale gratie ⁽⁷¹¹⁾; in 1443 was hij geen muntmeester meer ⁽⁷¹⁸⁾; in 1444 kreeg hij nog een gift van 300 fr van 32 gr voor de diensten die hij ondanks zijn hoge leeftijd nog dagelijks vervulde, omdat hij een zware ziekte had waaraan hij veel geld had moeten uitgeven en ook omdat een groot deel van zijn goederen en inkomsten verloren gegaan waren in het oorlogsgeweld ⁽⁷³⁵⁾

Huwelijk

Gehuwd met Marie Ruffault, weduwe van de in 8/1448 overleden Fierabras Boids ⁽³⁰⁷⁶⁾ Zijn schoonbroer Buichaut ⁽⁷⁶⁶¹⁾

Nageslacht

Mogelijke zoon [?]: Pierre de Hauteville, stadspensionaris van Douai v1472 ⁽³¹⁴⁹⁾

Statuut

hij was geen poorter van Rijsel ⁽³¹⁴⁹⁾

Netwerken

hij trad in 1459-60 op als procureur van schildknaap Raoul de Sorel, seigneur du Plessier, en van diens vrouw damoiselle Marie le Musy, nicht ["niepce"] en erfgenaam van wijlen Pierre de Hauteville, tijdens zijn leven heer van Ars en Beauvaisis [vader van Pierre] ⁽²⁷⁴⁾
hij trad in 1459-60 op als procureur van partijen ⁽²⁷⁴⁾; in 1450-51 ontving hij 24 lb par van de Kasselrij Veurne "van dinghene voor den groten raed van minen gheduchte heere, eerst in de stede van Rijssele ende daernaer in de stede van Brugghe de zaken die tland heeft jeghen de religieusen van Sinte Bertins ende heure bailliu ende wetten van Poperinghe ende van den voyage bi den voorseide meester Pieter deromme ghedaen van Rijssele te Brugghe" ⁽³⁰⁰⁷⁾
hij ontving in 1459-60 een gift van de hertog van 52 lb 15 s par die deze nog aan Pierre de oudere moest toen deze op 10/10/1448 was overleden als rest van zijn wedde die hij vroeger trok als raadsheer en muntmeester ⁽²⁷⁴⁾
in 1462 werd er bij de hertog tegen hem klacht geformuleerd vanwege mr. Jehan de Mortaigne, raadsheer bij de Gouvernance van Rijsel, Jehan de Beaufremez, voormalig baljuw en ontvanger van Crèvecoeur en Jan Honin, raadsheer en procureur commun bij de Gouvernance, als magen en vrienden van mr. Pierre d'Astisches: Pierre de Hauteville had samen met zijn schoonbroer Vincent Ruffault de vrouw van d'Astisches laten ontvoeren, die de dochter was van Vincent; er was ook sprake van dat Vincent tegelijk erfgoederen van d'Astisches had vervreemd; het had te maken met de een of andere betwisting, waarschijnlijk om de bruidsschat van 2500 lb par, waartegen d'Astiches in beroep was gegaan bij het Parlement van Parijs; daar was de zaak toen nog hangende; de vrouw werd vastgehouden in het huis van mr. Pierre de Hauteville te Rijsel en die laatste was intussen ook bezig de goederen van mr. Pierre d'Astisches aan een heel lage prijs te verkopen en een grote hoeveelheid jonge bomen te laten rooien om aldus de suppleanten schade te berokkenen; Jehan de Beaufremez zou dan de ontvoerde vrouw hebben gezien in de kerk van de minderbroeders, waar zij hem zou gezegd hebben dat Pierre de Hauteville haar had verleid en dat ze terug wilde naar haar man ⁽⁷⁶⁶¹⁾; op 8/6/1462 gelastte de hertog de RK om de suppleanten met alle mogelijke middelen te doen afzien van verdere vervolging tegen de Hauteville; zoniet moesten ze twee weken later voor de Grote Raad verschijnen ⁽⁷⁶⁶²⁾ [misschien ging het hier enkel om het geld en was de beschuldiging van verleiding vals; mogelijk had d'Astiches zijn vrouw slecht behandeld; of misschien wilde haar vader gewoon de bruidschat niet betalen]

Overlijden

Gestorven in 1486 ⁽³¹⁴⁹⁾

Contemporaine vermeldingen

Hustin de Hauteville "essayeur de la monnaie de Brabant" v1433 ⁽²⁷⁷²⁾

Carrière

Advocaat en raadsheer van de Gouvernance van Rijsel 1442-1454; hij nam ontslag toen hij rekenmeester werd ⁽³¹⁴⁹⁾ Pensionaris en raadsheer van de stad Rijsel 1449; eerst tegen het jaarlijks pensioen van 72 lb par, vanaf 1451 van 80 lb; hij nam ontslag in 1452 ⁽³¹⁴⁹⁾

Hoofdcarrière

Rekenmeester in de RK van Rijsel, commissie van 15/2/1454, maar slechts tegen de helft van de gangbare wedde, terwijl de andere helft bleef toekomen aan Gilles le Veau, eveneens rekenmeester te Rijsel, aan wie de hertog een pensioen had toegekend ⁽¹⁴⁰⁶⁾; deze laatste had immers zelf om Hauteville gevraagd als opvolger, omdat hij te oud was; Karel van Charolais, op dat moment belast met het bestuur van de Nederlanden, had hierin toegestemd; op 8/8/1458 stond Gilles le Veau de volledige wedden af aan Pierre de Hauteville, maar protesteerde er dan uiteindelijk toch tegen; ten slotte aanvaardde hij in 1/1459 dat Hauteville de volledige wedden zou ontvangen vanaf Kerst 1458 ⁽³¹⁴⁹⁾; waarschijnlijk onder druk van bovenaf waren ze dus tot een akkoord gekomen ⁽⁴⁷¹⁸⁾; op 15/2/1459 kende de hertog hem dan de volledige wedden toe ⁽¹⁴⁰⁷⁾; dit jaar stond hij voor het eerst apart in de rekeningen en werd volledig betaald ⁽¹⁷⁸³⁾; op 31/3/1460 nam hij ontslag en werd hij vervangen door secretaris Alard de la Porte ⁽¹⁴⁰⁸⁾, voor de halfjaarlijkse betalingstermijn tussen Kerst 1459 en Sint-Jan 1460, moesten hij en Alart de la Porte de wedde delen ⁽¹⁷⁸³⁾ ⁽¹⁷³⁴⁾; in 3/1460 nam hij ontslag ten voordele van Alard de la Porte ⁽³¹⁵⁵⁾

Raadsheer en rekwestmeester v1454, maar zeker al eerder, waarschijnlijk vanaf zijn ontslag als stadspensionaris van Rijsel in 1452 ⁽¹⁴⁰⁶⁾

Raadsheer en luitenant van de gouverneur van Rijsel vanaf 3/1460, tegen een jaarlijks pensioen van 50 fr; in 1467 werd hij in deze functie bevestigd ⁽³¹⁴⁹⁾; raadsheer van de hertog in stad en kasselrij Rijsel v1461 ⁽²⁸⁷⁾, 1465, aan een wedde van 50 fr van 32 gr ⁽³¹⁹⁾

Belast met het recollement van de beden van Artesië [?] v1455 ⁽³¹⁴⁹⁾

Giften

in 1457 kreeg hij een gift van 100 lb van 40 gr voor zijn goede diensten sinds 1442, wanneer hij aangesteld werd als raadsheer en advocaat van de hertog in de Gouvernance van Rijsel tot 1454 "qu'il a esté retenu en son dit office" [waarschijnlijk bedoeld dat van rekenmeester, waarmee hij betiteld werd, "conseillier et maistre des comptes"] ⁽⁸⁵⁵⁾

Bezit

Rentenbezit: * in 1453 kregen hij en zijn vrouw, van hun schoonvader Jehan Ruffault een lijfrente van 30 lb op de stad Rijsel, waarvoor hij schotgeld moest betalen omdat hij geen poorter van de stad was ⁽³¹⁴⁹⁾

Cultureel

Studies: * licentiaat in de rechten ⁽³¹⁴⁹⁾ ⁽⁷⁷⁷⁾

Literaire interesse: * in 1449 was hij "prince" van het literair feest van de Puy van Sint-Jacobs Doornik in 1449 ⁽³¹⁴⁹⁾

Referenties

(168) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4097, 182r
(258) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4104, 118r
(274) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4105, 156v
(287) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4106, 76r
(319) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4110, 83v
(445) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1927, 11v
(457) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1927, 95r
(479) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1931, 85r
(487) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1933, 45r
(523) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1942, 112r
(538) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1945, 141r
(570) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1951, 133r
(605) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1957, 153r
(644) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1966, 49r
(692) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1972, 72r
(702) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1975, 39r
(711) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1975, 106v
(718) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1978, 63r
(736) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1982, 181r
(777) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2000, 85v
(855) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 2026, 331v
(1406) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1607, 94v, 117v-118v
(1407) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1607, 197v
(1408) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1607, 244v
(1409) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1607, 257
(1410) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1605, 55v
(1411) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1603, 164v
(1734) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4104, 82v
(1783) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4105, 96v
(2772) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17642
(3007) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 43149, 31v
(3076) LECLERCQ (F.), Etude du personnel de la chambre des comptes de Lille sous les ducs de Bourgogne, onuitgegeven doctoraatsverhandeling Ecole des Chartes, Parijs, 1958: , 169
(3149) LECLERCQ (F.), Etude du personnel de la chambre des comptes de Lille sous les ducs de Bourgogne, onuitgegeven doctoraatsverhandeling Ecole des Chartes, Parijs, 1958: , 220-224
(3150) BRASSART (F.), Une vieille épitaphe lilloise. Renseignements sur Pierre de Haulteville dit le Prince d'Amour, in: Souvenirs de la Flandre Wallone, 2e série, 7, 1884, pp. 79-105:
(3151) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1606, 257
(3155) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1607, 244v
(4718) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 32, 26r-27v
(5884) CARLIER (M.), Onwettige kinderen in de Bourgondische Nederlanden. Determinanten van hun plaats binnen de familie en binnen de maatschappij, onuitgegeven doctoraatsverhandeling RUG, Gent, 1998: , bijlage 2
(6181) BARTIER (J.), Légistes et gens de finances au XVe siècle: les conseillers des ducs de Bourgogne Philippe le Bon et Charles le Téméraire, Brussel, 2 dln., 1952-1955: , 84
(7364) CARTELLIERI (O.), The Court of Burgundy. Studies in the History of Civilization, New York, 1970: , 106
(7661) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17693
(7662) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17690
(7663) VAN CAENEGEM (R.C.), Les arrêts et jugés du Parlement de Paris sur appels flamands, Brussel, 2 dln, 1966-1977: , II, 218-219
(7713) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1603, 163r