Simon van Formelis

Sociaal

Antecedenten en origine: * hij stamde uit een makelaarsfamilie uit Gent ⁽³³⁰⁶⁾

Familie

Ouders: hij is geboren te Gent in het derde kwart van de 14de eeuw, zeker voor 1374, als enige zoon van Lieven Formelis, makelaar, derde echtgenoot van jonkvrouw Katarina van Caudenberghe, gestorven ca. 1397 ⁽³³⁰⁶⁾

Huwelijk

gehuwd met de adellijke Katharina van Lovendegem ⁽³³⁰⁶⁾

Nageslacht

Zoons: * Jan, die huwde met jonkvrouw Geertrui van Oostkerke en aldus die heerlijkheid verwierf; ridder, v1481, heer van Oostkerke en van Sint-Denijs-Boekel ⁽³⁸⁶²⁾ * Steven, die huwde met jonkvrouw Anastasia van Poeke, Gents schepen namens de poorterij in 1441 en 1445, schepenkiezer van de vorst in 1447 en 1451, stadsontvanger in 1443, 1447 en 1451, onthoofd op 5/12/1451 tijdens de Gentse Opstand ⁽³³⁰⁶⁾; afgevaardigde van Gent op Ledenvergaderingen v1441 ⁽⁶⁰²⁴⁾, 6de schepen keure 1441, 3de keure 1445; herenkiezer 1447, 1451, voor het lid van de poorterij ⁽⁶⁹⁸⁷⁾ * Gerard, in 1445 en 1446 ontvanger van de erfrenten van Gent Dochter: * jonkvrouw Katelijne, die huwde met Simon de Crane ⁽³³⁰⁶⁾

Netwerken

hij speelde een rol in het conflict in 1400-1402 tussen Gent en soeverein-baljuw Jacob van Lichtervelde; hij was op dat moment de woordvoerder bij uitstek van het particularistische Gentse standpunt ⁽³³⁰⁶⁾
hij was voogd over de bastaarden van Jan van Huffelgem, zoon van de tweede echtgenoot van zijn moeder, in 1425 ⁽³³⁰⁶⁾, met name Theemkine, Pieterkine en Betkine ⁽⁷⁵⁵¹⁾
hij behoorde in 1410 samen met andere hooggeplaatste Gentenaars tot een zakelijk genootschap dat optrad als financiële borg voor pachters van indirecte belastingen op wijn ⁽³³⁰⁶⁾
in 1415-16 kwam hij tussen bij Jehan de Lattre, baljuw van Gent om de compositie van een zekere Laurens van de Huffele te doen verminderen ⁽³³¹³⁾
hij kwam in 1423 in conflict met Victor van der Zickelen, die hij met Artevelde had vergeleken, en werd door die laatste voor de vorstelijke rechtbank gedaagd; FdG kwam persoonlijk het vonnis uitspreken in Ter Walle, waarbij hij tot een bedevaart naar Rome en publieke excuses werd veroordeeld; dit was Realpolitik tegenover Gent, maar zonder invloed op zijn appreciatie door de vorst ⁽³³⁰⁶⁾ ⁽⁶⁸⁵⁰⁾
op 16/10/1432 reed Formelis naar de hertog en de bisschop van Doornik te Brugge i.v.m. het conflict rond de Ieperleet, op kosten van de stad Gent ⁽³⁰³³⁾, cfr. ook ⁽³⁰³⁶⁾ voor zijn bemiddelende rol
op 26/2/1438 kwam hij aan te Aalst en kreeg hij 2 kommen rijnwijn van 10 s per stoop; in de stadsrekeningen stond dat hij altijd "goet vriendt gheweest der voorseide stede" ⁽²⁹⁶⁴⁾
hij zat in het netwerk van vrienden en magen rond de van Gistels en van Gaveres ⁽⁷⁵⁵²⁾
in 1457 was Lieven Utenhove voogd van de minderjarige kinderen van wijlen Steven van Formelis, zoon van Simon, en van Anastasia van Poucke, die nu met ridder Steven van Liedekerke was hertrouwd ⁽⁷⁵⁶¹⁾; al in 1454 vermeldde Katharina van Lovendegem in haar testament dat Lieven Utenhove voogd moest worden over Grietkine, dochter van wijlen haar zoon Steven, tot ze zou trouwen; hij kreeg daarvoor de helft van haar zilverwerk ⁽³³¹⁴⁾

Overlijden

Gestorven te Gent op 8/3/1447 ⁽³³⁰⁶⁾

Contemporaine vermeldingen

mr. Jan van Fromelis v1407/08 ⁽³³¹⁰⁾
messire Jehan de Fourmelles, ridder, heer van Oostkerke, legde de eed af als baljuw van de Oudburg van Gent op 11/8/1480 ⁽⁴⁷⁶¹⁾
Willen van Formelis, baljuw van de Oudburg van Gent, v1486 ⁽³⁸⁶²⁾; herenkiezer te Gent 1486 ⁽⁶⁹⁸⁷⁾
Simon de Fromilles, baljuw van de Oudburg van Gent v1487 ⁽⁴⁵⁸⁸⁾
Guillaume de Fourmelles, eed als baljuw van de Oudburg van Gent 17/8/1485 ⁽⁴⁷⁶¹⁾
niet te verwarren met: de heer van Fromelles was in 1466 gouverneur van Le Quesnoy ⁽²⁷⁵⁸⁾; het verband tussen deze familie en Formelis dat ⁽³³⁰⁷⁾ en ⁽³³⁰⁸⁾ zien, is een verkeerde interpretatie: hij behoorde niet tot dit Noordfranse geslacht d'Ailly, heren van Fourmelles en Oostkerke, zoals aangetoond door ⁽³³⁰⁶⁾

Carrière

Stadspensionaris van Gent, al in 1400 de best betaalde ambtenaar van de stad, nam deel aan vele Ledenvergaderingen, het laatst namens Gent in 11/1403 ⁽³³⁰⁶⁾ ⁽³⁹⁷⁷⁾

Niet meer actief voor Gent na 1403 ⁽³³⁰⁶⁾

Raadsheer van Antoon van Brabant 1404-1409, o.a. met diplomatieke opdrachten belast in Bohemen en Hongarije, 1407-1409, i.v.m. het huwelijk van Antoon met Elizabeth van Görlitz; als niet-Brabander werd hij er door de onderdanen gecontesteerd ⁽³³⁰⁶⁾; lid van de Raad van Antoon van Brabant tijdens diens regentschap, 1404-1406 ⁽⁶⁷⁶⁵⁾ Eén van de nauwste raadgevers en mentoren van de jonge Filips, graaf van Charolais, als regent over Vlaanderen in 1411 ⁽³³⁰⁶⁾ ⁽⁶⁸⁵⁰⁾

Hoofdcarrière

Raadsheer en president van de RVV 1409 - 1440, op een onderbreking tussen 1418-1420 na, toen hij op bedevaart naar Jeruzalem was gegaan ⁽³³⁰⁶⁾, en nog een onderbreking in 1427-1428 toen hij door Daniel Alaerts werd vervangen ⁽¹⁵⁷²⁾ Raadsheer en "chief" van de RVV v1418, tegen een jaarwedde van 500 fr van 37 gr en 4 d par ⁽¹⁵⁴⁰⁾ In 1423 werd hij niet betaald als president, wegens zijn afwezigheid ⁽¹⁵⁵⁰⁾; vanaf 1431 werd vermeld dat hij 40 gr per dag betaald krijgt, ook op zon- en feestdagen maar niet bij afwezigheid uit de stad of als hij op feestdagen met persoonlijke zaken bezig was [in de rekeningen van 1425-26 en 1427 vinden we hem niet terug, werd hij dan ergens anders betaald?]; in 1427 en 1428 werdt het voorzitterschap van de RVV waargenomen door Daniel Alaerts ⁽¹⁵⁷²⁾; tussen 22/8/1431 en 22/8/1432 was hij 47 dagen afwezig, dit was tevens de laatste vermelding in de rekening [maar rekeningen 1433-1440 niet bewaard] ⁽¹⁵⁶⁸⁾

Hij was aanwezig op de zittingen in 1419 ⁽¹⁸⁹⁹⁾, 1420 ⁽¹⁹¹⁴⁾, 1421 ⁽¹⁹²⁹⁾, 1422 ⁽¹⁹⁴¹⁾, 1423 ⁽¹⁹⁵³⁾, 1427 ⁽¹⁹⁷⁹⁾, 1430 ⁽²⁰¹⁵⁾, 1431 ⁽²⁰²²⁾, 1432 ⁽²⁰³¹⁾, 1433 ⁽²⁰⁵¹⁾, 1434 ⁽²⁰⁵²⁾, 1435 ⁽²⁰⁶⁵⁾, 1436 ⁽²⁰⁷⁶⁾, 1437 ⁽²⁰⁹²⁾, 1438 ⁽²¹⁰⁵⁾, 1439 ⁽²¹¹¹⁾, 1440 ⁽²¹²⁶⁾, 1441 ⁽²¹³⁴⁾ In 10/1436 verzocht hij de hertog wegens zijn hoge leeftijd tevergeefs om ontslag als president ⁽³³⁰⁶⁾ In 1438 kreeg hij nog een gift van 200 lb van 40 gr omdat hij tussen 1/10/1436 en 31/3/1437 als president had gezeteld zonder daarvoor extra vergoedingen te krijgen ⁽⁸⁰⁴⁵⁾

Taken en dienstreizen

op 4/12/1422 kreeg hij opdracht om samen met Jacob de le Tannerie de fraude te onderzoeken die gouverneurs, baljuws, proosten, schouten en andere gerechtsofficieren in hun officies pleegden ⁽¹³⁶⁵⁾ ⁽³³⁰⁹⁾ ⁽⁴⁴⁷⁷⁾
commissaris voor wetsvernieuwingen te Gent in 1437, samen met Clais Utenhove en de abt van Sint-Baafs ⁽³⁷¹⁰⁾; te Brugge 1426 samen met Guy Guilbaut ⁽⁴⁰⁷⁷⁾, 1429 samen met Clais Utenhove en Guy Guilbaut, 1432 samen met Clais Utenhove ⁽⁴⁰⁹¹⁾, 1435 ⁽⁴⁰⁷⁷⁾, 1438 samen met Berthelmy a la Truye en Willem de Zadelare ⁽⁴⁰⁸¹⁾; 1439 samen met Francois de Gand en Loys Dommessent ⁽⁴⁰⁸⁵⁾, 1440 samen met Francois de Gand en Jan van der Zype ⁽⁴⁰⁹⁷⁾; te Oudenaarde 1445 samen met Clais Utenhove en Wouter van Mandere, proost van het kapittel van Kassel en secretaris ⁽⁴²⁷³⁾; te Ieper 1433 samen met Colard de Comines en Thierry le Roy ⁽⁴³⁰⁰⁾
commissaris van wetsvernieuwingen te Veurne 1424, 1425, 1432, 1446 ⁽⁶²⁵¹⁾
op 10/12/1426 werd hij samen met Jan Utenhove en Jan de Stoppelare aangesteld voor de verkoop van moergronden ⁽⁷³⁸⁸⁾
hij was betrokken bij advies voor vredesonderhandelingen van Troyes in de Raad van de hertog op 27/11/1419 ⁽²⁹³¹⁾
specialist van de Engelse betrekkingen, waarvoor hij al ervaring had opgedaan als pensionaris van Gent ⁽³³⁰⁶⁾
op 27/4/1431 beloofde de hertog aan de Vier Leden dat hij de oude manier waarop het recht van de "petits congés" [tolrechten op goederen die buiten het stapelrecht vielen] te Sluis werd geïnd, zou laten onderzoeken door zijn raadsheren Clais Utenhove, baljuw van Brugge, Gautier Poulain, algemeen ontvanger van Vlaanderen en Formelis, president van de RVV ⁽¹³⁶⁶⁾

Bezit

Leenbezit: * in 1397-1398 betaalde hij verheffingsgeld voor een leen te Deurle, geërfd van zijn vader Lieven ⁽³³⁰⁶⁾ * in 1417 verkocht hij een leen van 4 bunder woeste grond en weiland te Deurle aan een Gents poorter ⁽³³¹¹⁾ * in 1413 kocht hij van Lieven van den Hole een leen, gehouden van de graaf van Namen in de Vier Ambachten op de Polder van Poeke, 33 gemeten groot; twee jaar later verkocht hij het alweer aan de abdij van Bijloke ⁽³³¹⁵⁾ * in 1414 droegen hij en zijn vrouw hun allodium in Sint-Denijs-Boekel, genoemd Het Zottegemse, op aan graaf Willem van Namen, ressorterend onder Willem van Namen; dat gebeurde met uitdrukkelijke toestemming van Jan zonder Vrees ⁽³⁴¹¹⁾

Leenbezit verwanten

de erven van messire Simon de Fourmelles hielden in 1475 een leen te Tourcoing ⁽⁵⁹⁶⁵⁾

Huizenbezit: * hij bewoonde tot aan zijn dood een huis in de Sint-Michielsstraat te Gent ⁽³³¹²⁾

Rentenbezit: * hij bezat een lijfrente van 80 gouden nobels en 40 gouden kronen op de stad Rijsel; deze stad stond in 1419 enkele betalingstermijnen achter ⁽⁸⁰⁷⁵⁾

Cultureel

Wapen : * "écu à la bordure denchée, au chef échiqueté, soutenu par un ange" ⁽⁷⁷⁹⁰⁾

Studies: * meester en doctor in beide rechten, waarschijnlijk gestudeerd te Orléans [te Parijs niet teruggevonden en voor Orléans zijn de matrikels voor de Picardische Natie inderdaad verloren] ⁽³³⁰⁶⁾ * op 19/3/1401 behaalde dominus Symon de Flandria de licentie in de rechten te Bologna; 25/3/1401" fuit publice doctoratus in Sancto Petro et tradite fuereunt sibi insignia" ⁽⁷⁷⁹¹⁾ [daar heeft hij dus misschien - al tijdens zijn carrière als Gentse stadsklerk - nog zijn doctoraat in het burgerlijk recht behaald]

Stichtingen : -stichting van een eeuwige en erfelijke dienst; een wekelijkse mis, elke donderdag ter ere van het Heilige Sacrament en een mis elke zaterdag ter ere van Onze Lieve Vrouw; na elke mis moest het De profundis pater noster met een collecte gelezen te worden en moest men naar het graf gaan; Simon van Formelis lag begraven in de Sinte-Katelijne kapel in de Sint-Michielskerk te Gent; de gestichte missen werden dan ook opgedragen in deze kapel; hij bezette hiervoor een erfelijke en eeuwige rente; een bedrag wordt niet vermeld ⁽⁷⁷⁹⁰⁾ * vermelding van de uitvoering van missen, gesticht door Simon van Formelis: de testamenteurs kregen de toestemming om verscheidene missen en diensten die in zijn testament staan, uit te voeren. ⁽⁷⁷⁹⁰⁾

Begraafplaats

al in 1418 kocht mr. Simon de grafzerk voor de vrouwe van Lovendegem in het koor van de Sint-Michielskerk: deze zerk was 10 voet lang en 5 voet breed; er waren een beeltenis en wapenen op afgebeeld ⁽⁸⁰⁷⁴⁾
hij werd begraven in het koor van de Sint-Michielskerk te Gent, in de kapel van de H. Catharina, waaraan hij een stichting had verbonden [ut supra] ⁽³³⁰⁶⁾ ⁽³³⁰⁷⁾; hij was gestorven op 18/05/1446 en lag samen begraven met zijn echtgenote; grafschrift is opgesteld in het Latijn en maakt melding van academische titel en zijn functie als raadsheer bij de hertog van Bourgondië. ⁽⁷⁷⁹²⁾
in het testament (24/05/1454) dat zijn echtgenote, jonckvrouw Kateline van Lovendeghem, liet opmaken drukt ze haar wens uit om begraven te worden in de Sint-Michielskerk, in de Sint-Katelijnekapel, onder de zerk van haar reeds overleden echtgenoot Simon. ⁽³³¹⁴⁾ ⁽⁷⁷⁹⁰⁾

Referenties

(165) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4097, 114r
(1365) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1602, 190
(1366) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1604, 52
(1540) MOLLAT (M.) - FAVREAU (R.), Comptes Généraux de l'Etat Bourguignon entre 1416 et 1420, I (Recueil des historiens de la France publié par l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres. Documents financiers, dl. 5), Parijs, 1965: 9265
(1550) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4093, 50r
(1568) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4097, 86r
(1572) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 4097, 186v
(1899) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2342
(1914) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2343
(1929) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2344
(1941) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2344
(1953) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2345
(1979) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2346
(2015) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2349
(2022) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2349
(2031) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2350
(2051) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2351
(2052) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2352
(2065) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2353
(2076) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2354
(2092) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2354
(2105) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2355
(2111) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2356
(2126) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2358
(2134) Rijksarchief Gent, fonds Raad van Vlaanderen, reeks "Akten en Sententiën": 2358
(2758) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 17701
(2931) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 295
(2964) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 31437, 81v
(3033) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regering van Filips de Goede (10 september 1419 - 15 juni 1467), dl I: tot de onderwerping van Brugge (4 maart 1438), Brussel, 1990: , 563
(3036) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regering van Filips de Goede (10 september 1419 - 15 juni 1467), dl I: tot de onderwerping van Brugge (4 maart 1438), Brussel, 1990: , 568-569
(3306) BOONE (M.), Simon van Formelis, in: NBW, 13, 1990, kol. 286-291:
(3307) FOPPENS (J.F.), Histoire du Conseil de Flandre, Brussel, 1869: , 52-54
(3308) VAN ROMPAEY (J.), Fourmelles, Simon de, in: Winkler Prins Encyclopedie van Vlaanderen, dl. 2, Brussel, 1973, p. 489:
(3309) VAN ROMPAEY (J.),Het grafelijk baljuwsambt in Vlaanderen tijdens de Bourgondische periode, Brussel, 1967 (VKAWLSK, KL, nr. 62):
(3310) Stadsarchief Gent: 400/11, 141v
(3311) Algemeen Rijksarchief (Brussel): , ADL, doos 211
(3312) Rijksarchief Gent: , St.-Baafs, o d.d. 19/1/1446
(3313) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 14110
(3314) Stadsarchief Gent: , 330/26, 216v
(3315) Stadsarchief Gent: , 75, charters 119 en 122
(3411) Opsommer, 564
(3710) Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamers: 21807, 10v
(3745) DE BORCHGRAVE (C.), Diplomaten en diplomatie onder hertog Jan zonder Vrees, onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1992, band 2: bijlagen: , F1.11
(3862) WARLOP (E.), Inventaris van het Fonds d'Ennetières, Brussel, 1981: , 364, 380
(3977) PREVENIER (W.) (ed.), Handelingen van de leden en van de Staten van Vlaanderen, 1384-1405 : excerpten uit de rekeningen der steden, kasselrijen en vorstelijke ambtenaren, Brussel, 1959: 193,... passim, 287
(4032) HLS2-3, 422, ... passim, 1329
(4077) Stadsarchief Brugge: , Register Wetsvernieuwingen 1422-43, f°43, 102
(4081) Stadsarchief Brugge: , Register Wetsvernieuwingen 1422-43, f°118v
(4085) Stadsarchief Brugge: , Register Wetsvernieuwingen 1422-43, 125
(4091) Stadsarchief Brugge: , Register Wetsvernieuwingen 1422-43, 56, 75
(4097) Stadsarchief Brugge: , Register Wetsvernieuwingen 1422-43, 132v
(4273) VAN LERBERGHE (L.) & RONSSE (J.) (ed.), Audenaerdsche Mengelingen, 5 dln., Oudenaarde, 1841-1852: , II, 198
(4300) DIEGERICK (I.L.A.), Inventaire analytique et chronologique des chartes et documents appartenant aux Archives de la Ville d'Ypres, 7 dln., Bruges, 1853-1868: , VII, 140
(4477) VAN ROMPAEY (J.),Het grafelijk baljuwsambt in Vlaanderen tijdens de Bourgondische periode, Brussel, 1967 (VKAWLSK, KL, nr. 62): , 455
(4588) VAN LOKEREN (A.), Histoire de l'abbaye de Saint-Bavon et de la crypte de Saint-Jean à Gand, Gent, 1855, dl. 2: , 135
(4761) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 33, 60r, 123r
(5386) Rijksarchief Gent: , Diverse Oorkonden, n°738
(5965) COOLS (C.H.), Met raad en daad? Een doorkijk op een landelijke elite. Aristocratie in de Rijselse Kasselrij naar het einde van de vijftiende eeuw toe, ontuigegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1992: , 165
(6024) BLOCKMANS (W.P.) (ed.), Handelingen van de leden en van de staten van Vlaanderen : regering van Filips de Goede (10 september 1419 - 15 juni 1467), dl I: na de onderwerping van Brugge (4 maart 1438), Brussel, 1995: , n° 824
(6251) Koninklijke Bibliotheek Albertina, Brussel: , FM, Hs. 103, II, passim
(6520) GAILLIARD (J.), Bruges et le Franc, ou leur magistrature et leur noblesse avec des données historiques et généalogiques sur chaque famille, 6 dln., Brugge, 1857-1864: , III, 75
(6765) Uyttebrouck (1974), 687
(6850) DE LICHTERVELDE (P.), Jacques de Lichtervelde seigneur de Coolscamp. Bailli de Courtrai 1394-1395, in: Mémoires du Cercle Historique et Archéologique de Courtrai, Kortrijk, 1936: , passim
(6987) Electronische databank van SCHOUPS (I.) met de Gentse magistraatslijsten voor de Bourgondische periode:
(7388) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1603, 145r
(7551) Stadsarchief Gent: 330/18, 209v
(7552) Stadsarchief Gent: 330/31, 282r/v
(7561) Stadsarchief Gent: , 330/27, 457v
(7566) Stadsarchief Gent: , 330/16, 406r
(7790) MOERMANS (K.), De culturele expressies van de raadsheren van de Raad van Vlaanderen (1419-1477), onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, Gent, 1999:
(7791) Sorbelli, I, 140
(7792) Graf- en gedenkschriften, pp. 278
(8045) Archives Départementales du Nord (Lille), Série B (Chambre des Comptes): 1963, 174r/v
(8074) Stadsarchief Gent: , 301/25, 1r
(8075) Stadsarchief Gent: , 301/25, 31v